دوچرخه‌سواری امروزه به عنوان یکی از مهمترین رشته‌های ورزشی چه در سطح قهرمانی و چه در سطح آماتور و تفریحی شناخته می‌شود. همچنین به دلیل اهمیت و فوائدی که دوچرخه‌سواری برای فرد، جامعه و طبیعت دارد، هر روز بر محبوبیت و فراگیری آن افزوده می‌شود. بعد از فراگیر شدن دوچرخه‌سواری در جهان، برای استانداردسازی این رشته ورزشی، سازمان‌هایی به وجود آمدند تا این استانداردها را تدوین کرده و به عنوان یک مرجع نظارتی-قانون‌گذاری عمل کنند. طبیعتا برای هر دوچرخه‌سواری در هر سطحی اطلاع از این سازمان‌ها و مراجع، مفید و ضروری خواهد بود. در ادامه مطلب، مهمترین مراجع جهانی و داخلی دوچرخه‌سواری را مرور خواهیم کرد.
اتحادیه جهانی دوچرخه سواری Union Cyclist Internationale (UCI)
فدراسیون جهانی دوچرخه سواری، در سال 1900 میلادی در شهر پاریس فرانسه تأسیس شده است و متولی اصلی قانون‌گذاری رشته دوچرخه‌سواری در جهان می‌باشد. این اتحادیه، دوچرخه‌سواری را در تمام اشکال خود و برای همه افراد به عنوان یک ورزش رقابتی، یک فعالیت سالم در اوقات فراغت، یک وسیله حمل و نقل‌پایدار و همچنین روشی برای تفریح توسعه میدهد و بر تمامی ابعاد آن نظارت دارد. UCI ناظر بر فعالیت 196 فدراسیون ملی، پنج کنفدراسیون قاره‌ای، بیش از 1500 دوچرخه‌سوار حرفه‌ای، یک میلیون دوچرخه‌سوار دارای مدرک و حدود 2 میلیارد دوچرخه‌سوار در سراسر جهان می‌باشد. UCI متولی برگزاری مهمترین رویدادهای ورزشی در جهان، ازجمله رقابت‌های قهرمانی جهان، جام‌های جهانی در تمامی رشته‌ها و سایر مسابقات در سطوح ملی است.
سایت رسمی www.uci.org
در کنار فعالیت‌های فدراسیون جهانی، در هر قاره و کشوری نیز نهادی متولی وجود دارد که با رعایت قوانین جهانی و مطرح شده از سوی فدراسیون جهانی، با توجه با نیازهای منطقه‌ای و کشوری اقدام به فعالیت می‌کنند. با توجه به اینکه رشته دوچرخه سواری از مجموعه رشته‌های ورزشی حاضر در بازی‌های المپیک است، کمیته جهانی المپیک نیز از نهادهای تاثیرگذار دوچرخه‌سواری در سطوح قهرمانی به‌شمار می‌رود. در ادامه مطلب، به مهمترین نهادها و مراجع رسمی و غیر رسمی دوچرخه سواری در ایران خواهیم پرداخت.
فدراسیون دوچرخه سواری ایران
فدراسیون دوچرخه سواری ایران، بالاترین نهاد نظارتی و قانون‌گذاری ورزش دوچرخه‌سواری در ایران است که از سال 1326 شمسی تأسیس شده است. مهمترین وظایف و عملکردهای این فدراسیون عبارتند از:
- نظارت بر کلیه رویدادهای دوچرخه سواری در کشور
- سازماندهی مسابقات لیگ دوچرخه‌سواری
- سازماندهی اردوهای تیم ملی دوچرخه سواری و مسابقات انتخابی
- استعداد‌یابی رده‌های مختلف دوچرخه‌سواری
- برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی و دوره‌های رسمی مربیگری دوچرخه‌سواری
- متولی شناسایی و سازماندهی دوچرخه‌سواران در تمامی سطوح
شایان ذکر است که در حوزه دوچرخه‌سواری معلولین، فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین و انجمن دوچرخه‌سواری آن فدراسیون، متولی امور است.
آدرس سایت رسمی فدراسیون دوچرخه سواری www.CFI.ir
آدرس سایت رسمی فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین http://irisfd.ir/
فدراسیون ورزشهای همگانی
به دلیل استفاده از دوچرخه به عنوان یک وسیله تفریحی و نقلیه درون شهری، این رشته ورزشی در سطح آماتوری، در حوزه ورزشهای همگانی نیز قرار میگیرد. لذا در این حوزه، فدراسیون ورزشهای همگانی در همکاری با فدراسیون دوچرخه‌سواری، سعی در فرهنگ‌سازی و ترویج استفاده از دوچرخه دارد. در فدراسیون ورزشهای همگانی، کمیته مخصوصی تحت عنوان کمیته دوچرخه‌سواری همگانی وجود دارد که زیر نظر انجمن ورزشهای طبیعی این فدراسیون فعالیت می‌کند. این انجمن با هدف توسعه حمل و نقل پاک و دوستدار سلامت، فعالیت‌های مختلفی را اجرا می‌کند.
آدرس سایت فدراسیون ورزشهای همگانی http://www.isfaf.ir/
هیات‌های دوچرخه‌سواری
به منظور تمرکز بهتر بر فعالیت‌های دوچرخه‌سواری در هر استان، مراکزی تحت عنوان هیات دوچرخه‌سواری تشکیل شده است و هر استان دارای یک هیات مستقل می‌باشد. در سطح استانی، هر شهر نیز دارای یک هیات مخصوص بوده و حتی در شهرهای بزرگ، مناطق مختلف شهر دارای هیات‌های مستقل هستند. به طور مثال شهر تهران دارای 5 هیات شمیران، شمال غرب، شمال شرق، جنوب شرق و جنوب غرب است. از لحاظ عملکردی، وظیفه اصلی این هیات‌ها، کمک به شناسایی استعدادها، برگزاری مسابقات و گسترش فضای ورزشی در مناطق مختلف می‌باشد.
باشگاه‌ها و مدارس دوچرخه سواری
باشگاه‌ها و مدارس دوچرخه‌سواری، مجموعه‌هایی هستند که در سطح غیرحرفه‌ای و با هدف آموزش و ترویج دوچرخه‌سواری فعالیت می‌کنند. این مجموعه‌ها زیر نظر فدراسیون دوچرخه‌سواری بوده و با دارا بودن شرایط خاصی مجوز فعالیت دریافت می‌کنند. باشگاه‌ها و مدارس می‌توانند در 5 رشته کوهستان (شامل دانهیل و کراس کانتری)، کورسی (شامل پیست و جاده)، تریال، بی ام ایکس و تفریحی-توریستی فعالیت کنند.
گروه‌های دوچرخه سواری
در کنار تمام مراجع رسمی و دولتی، گروه‌های غیر رسمی نیز وجود دارند که در حوزه دوچرخه‌سواری فعالیت می‌کنند. این گروه‌ها معمولا زیر نظر سازمان خاصی نبوده و به صورت خودجوش و با قوانین داخلی تأسیس و اداره می‌شوند. امروزه با همه‌گیر شدن استفاده از اینترنت و شبکه‌های مجازی، این گروه‌ها فرصت مناسب‌تری برای معرفی خود و جذب مخاطب دارند. این گروه‌ها اکثرا توسط افراد علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری که سابقه زیادی در این حوزه دارند تاسیس شده و در قالب برنامه‌های گروهی رکاب‌زنی (داخل و خارج شهری) برنامه اجرا می‌کنند.
نکته بسیار مهم برای افراد علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری که مایل به شرکت در برنامه‌های این گروه‌ها هستند، توجه به حسن سابقه، خوشنامی، و شرایط اجرای برنامه این گروه‌ها است. در اجرای برنامه در نظر گرفتن نکات ایمنی که منجر به حفظ سلامت دوچرخه‌سوار می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. نکاتی مانند: آموزش‌ها و توضیحات قبل برنامه با توجه به نوع مسیر، تاکید بر استفاده از وسایل ایمنی و تجهیزات دوچرخه‌سواری مناسب مانند کلاه ایمنی، دستکش، چراغ هشدار و غیره، تاکید بر دوچرخه سواری اصولی و نکات مهم برای حفظ سلامتی و تاکید بر داشتن بیمه ورزشی و مواردی از این قبیل، در بررسی عملکرد این گروه‌ها، حائز اهمیت هستند.
امروزه در دنیا، گروه‌های دوچرخه‌سواری بسیار مطرحی وجود دارند که با تاثیرگذاری بسیار زیاد، در راستای ترویج فرهنگ دوچرخه سواری نقش اساسی دارند. به طور مثال می‌توان به گروه "مردم برای دوچرخه‌ها" (People for bikes) اشاره کرد که با حدود 1.3 ملیون عضو، از بزرگترین گروه‌های دوچرخه‌سواری دنیا بوده و تا کنون بیش از 30 میلیون دلار در حوزه دوچرخه سواری هزینه کرده است.
منابع
Uci.com
سایت فدراسیون دوچرخه‌سواری
سایت فدراسیون ورزشهای همگانی
مجله دوچرخه و طبیعت
دریافت مشاوره تخصصی رایگان