خانواده پایکاها (Family: Ochotonidae)
پایکاها پستاندارانی شبیه موش‌های بزرگ هستند. دم در پایکا‌هاکاملاً مشخص نیست، از این خانواده فقط 1 گونه در ایران زندگی می‌کند.
آثار و نمایه‌ها
لانه پایکا: پایکاها معمولاً در زیر سنگ‌ها و صخره‌های مناطق کوهپایه لانه‌سازی می‌کنند. پایکاها دارای زندگی زیرزمینی پیچیده‌ای هستند و لانه آنها دارای اتاق‌های آشیانه متعددی به منظور ذخیره مواد غذایی، پرورش نوزادان و استراحت است. لانه به گونه‌ای ساخته می‌شود که پایکاها از شرایط نامساعد آب و هوایی بیرون در امان باشند. عموماً در جلوی مدخل لانه مقادیر زیادی علوفه خشک مشاهده می‌شود که جانور به منظور رطوبت‌زدایی مواد غذایی ذخیره شده در انبار زیرزمینی خود، آنها را در بیرون آشیانه و در زیر آفتاب پهن می‌کند.
سرگین پایکا: پایکا که از راسته خرگوش‌ها است هر 2 نوع سرگین مرطوب و خشک را تولید می‌کند. مواد غذایی پس از عبور از دستگاه گوارش پایکا تبدیل به سرگینی نیمه مرطوب، نرم و تیره‌رنگ می‌شود که حاوی ویتامین و مواد نیمه‌هضم شده است. پس از دفع آن در لانه و مکانی امن، این سرگین را دوباره از دستگاه گوارش خود عبور داده و پس از هضم کامل، سرگین خشک را دفع می‌کند. شکل ظاهری سرگین پایکا شبیه به خرگوش ولی بسیار کوچک‌تر از آن است و حدود 3میلی‌متر قطر دارد. سرگین آن را معمولاً در اطراف لانه‌اش، در شکاف سنگ‌ها و صخره‌ها می‌توان یافت.
ارزش اقتصادی پایکا: با توجه به روزگرد بودن پایکاها، این حیوان طعمه خوبی برای پرندگان شکاری و همچنین پستانداران گوشت‌خوار است. در پارک ملی تندوره بقایای پایکا در مدفوع پلنگ مشاهده شده است. در سال‌های اخیر به علت کاهش جانوران شکارچی جمعیت این حیوان به سرعت رو به افزایش گذاشته است، از طرف دیگر کمبود مواد غذایی در مراتع که به علت چرای بی‌رویه احشام به وجود آمده باعث هجوم پایکاها به باغ‌ها و اراضی کشاورزی شده است به طوری که در حال حاضر در برخی از مناطق کوهستانی مانند استان کرمان به صورت آفتی جدی مطرح است.
وضعیت فعلی پایکاها: دشمن طبیعی پایکا پرندگان شکاری و پستاندارانی نظیر پلنگ، انواع گربه‌ها و روباه هستند. در حال حاضر به علت کاهش چشمگیر جانوران مذکور جمعیت پایکا به نحو شدیدی افزایش یافته است و خطری نسل آن را تهدید نمی‌کند.
از خانواده پایکاها در ایران فقط 1 گونه زندگی می‌کند.
- گونه خرگوش غربی (اروپایی)
- گونه خرگوش شرقی (آسیایی)
- گونه پایکا
دریافت مشاوره تخصصی رایگان