گونه پورپویز پوزه پهن Finless Porpoise
نام فارسی: پورپویز پوزه پهن (پورپویز بی‌باله)
نام علمی: Neophocaena Phocaenoides
نام انگلیسی: Finless Porpoise
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه پورپویز پوزه پهن
طول بدن 1.5 تا 2 متر، طول باله سینه‌ای حدود 30 سانتی‌متر و وزن 45 تا 70 كیلوگرم و كوچک‌ترین عضو از راسته آب‌بازان است. نداشتن باله پشتی مهم‌ترین ویژگی این گونه است. باله سینه‌ای بزرگ و در انتها مدور است. رنگ بدن خاکستری و اغلب زیرگلو و اطراف اندام‌های تناسلی روشن‌تر است. نابالغین روشن‌تر از بالغین هستند. به جای باله پشتی، از قسمت میانی پشت بدن تا دم یک برجستگی مشاهده می‌شود. دندان‌هایی كوچک و باریک دارند. تعداد دندان‌ها در هر نیم آرواره بین 13 تا 22 عدد است. دارای 3 زیر گونه با 3 محدوده پراکندگی متفاوت هستند که زیر گونه N. p. phocaenoides در آب‌های ایران پراکندگی دارد.
ویژگی‌های زیستی گونه پورپویز پوزه پهن
پورپویز پوزه پهن معمولا به صورت انفرادی، جفت یا در گروه‌های کوچک دیده می‌شود. البته گروه‌های 50تایی نیز گزارش شده است. برخلاف دلفین‌ها حرکات نمایشی و پرانرژی ندارد. آب‌های كم عمق را ترجیح داده، به آرامی حركت کرده و مدت زمان زیادی را زیر آب نمی‌ماند. معمولاً قایق‌ها و شناورها را تعقیب نمی‌کنند. در شرایط طبیعی هرگز به خارج از آب نمی‌پرند. در منطقه حفاظت‌شده حرا در اطراف جزیره قشم معمولاً در جاهای بدون درخت می‌توان برای مدت کوتاهی آن را مشاهده نمود. در سال 1385 تعداد 2 پورپویز که در منطقه حفاظت‌شده حرا در تور صیادان گرفتار و کشته شده بودند، مشاهده شد.
تغذیه پورپویز پوزه پهن: بیشتر از ماهی و سخت‌پوستان كوچک مثل میگوها تغذیه می‌كند. در حالت اسارت حدود 5 تا 6 درصد وزن خود غذا می‌خورد.
تولید مثل پورپویز پوزه پهن: هر 2 سال یكبار زادآوری می‌کند. در زمستان جفت‌گیری كرده و بعد از حدود 11 ماه یک بچه با وزنی حدود 7 تا 10 كیلوگرم و طول 75 تا 85 سانتی‌متر به دنیا می‌آورد. بچه‌ها معمولاً در حالی‌که بر پشت مادر سوارند، حرکت می‌کنند. در 3 تا 6 سالگی بالغ می‌شوند.
طول عمر پورپویز پوزه پهن: طول عمر در طبیعت 18 تا 25 سال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه پورپویز پوزه پهن در ایران
زیستگاه اصلی پورپویز پوزه پهن آب‌های گرمسیری سواحل كم عمق اقیانوس هند، رودخانه‌های بزرگ، مصب‌ها و جنگل‌های حرا است. از اکثر مناطق ساحلی دریای عمان و خلیج فارس گزارش شده است ولی درحال حاضر بیشترین جمعیت این گونه در مناطق ساحلی جزیره قشم و به خصوص منطقه حفاظت شده حرا مشاهده می‌شود. در سال‌های 91 – 1389 در سواحل بندرعباس، جاسک و بندر لنگه در استان هرمزگان و در منطقه حفاظت شده مند در استان بوشهر به گل نشسته است.
وضعیت حفاظتی گونه پورپویز پوزه پهن
در زمره گونه‌های در معرض خطر انقراض سازمان حفاظت محیط زیست، به دلیل کاهش جمعیت و پایین آمدن کیفیت زیستگاه به دلیل آلودگی‌های نفتی در طبقه آسیب‌پذیر (VU) فهرست سرخ IUCN و همچنین در پیوست I كنوانسیون CITES قرار دارد. مهم‌ترین عامل تهدید کننده جمعیت این گونه به دام افتادن در تورهای ماهیگیری است.
از خانواده پورپویزها در ایران تنها همین گونه پورپویز پوزه پهن در آب‌ها دیده شده است.
طبقه بندی گونه پورپویز پوزه پهن
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
زیر راسته نهنگ‌های دندان‌دار
- گونه پورپویز پوزه پهن
External Features: TL 1.5-2 meters, FL about 30 cm, and W 45-70 kg. It is the smallest cetacean species. Finless porpoise have no dorsal fin and this is their most distinctive characteristic. Flippers are large and rounded in tip. Body is gray and often with lighter area on the throat and around the genitals. Older porpoises are darker than the young ones. Instead of a dorsal fin, has an area of small bumps on its back, running from just forward of mid back to the tail stock. Finless Porpoise has small and slender teeth. There are 13 to 22 in each tooth row. It has 3 subspecies with 3 different distributions; N. p. phocaenoides being distributed in Iranian waters.
Biological Features: Mostly solitary, pair or in small groups. However, groups of up to 50 have been reported. Finless porpoises lack the acrobatic and energetic behavior of dolphins. They prefer shallow waters, move slowly, and do not remain underwater for long. They mostly feed on fish, shrimps, and small crabs. The female gives birth every two years. Breeding happens in winter and after a gestation period of about 11 months, one calf, weighing 7 to 10 kg and length 75 to 85 cm, is born. They mature at around 3 to 6 years of age. Longevity in nature is 18 to 25 years.
Habitat, Distribution and Abundance: Finless porpoise lives in shallow coastal waters, large tropical rivers, estuaries, and mangrove forests. It has been reported from most areas of the Persian Gulf and Oman sea coasts but the largest porpoise population in Iran observed from the Coast of Qeshm Island, especially at the mangroves of Harra Protected Area. In recent years (2010-12), finless porpoise have been stranded in Bandar Abbas, Jask and Bandar-e-lengeh in Hormozgan province and Mond protected area in Bushehr province.
Conservation Status: DOE has considered this species in risk of extinction. Due to a decline in its populations and habitat quality reduction, IUCN has listed this species as “Vulnerable” (VU). It is also an appendix I species according to CITES. The main threat to finless porpoise populations is being caught in fishing nets.