گونه مار جعفری Saw- scaled Viper
نام فارسی: مار جعفری
نام علمی: Echis carinatus (Schneider, 1801)
نام‌های علمی مترادف: Pseudoboa carinata Schneider, 1801
Echis carinata: Dumeril& Bibron, 1854
Echis multisquamatus Cherlin, 1981
نام انگلیسی: Saw- scaled Viper
ویژگی‌های ظاهری گونه مار جعفری
طول کل بدن این مار 98 سانتی‌متر و طول دم آن 7 سانتی‌متر است. رنگ بدن خاکستری مایل به نقره‌ای، شنی، زرد، قهوه‌ای و خاکستری متمایل به آجری است. خط سفید‌رنگ زیگزاگ مانندی همراه با لکه‌های سیاه یا سفید با حاشیه مشکی رنگ در سطح جانبی دیده می‌شود. بر روی سر دارای دو لکه یا خط سفید صلیبی‌شکل است. سطح شکمی روشن یکدست و گاه سفید با خال‌های کوچک قهوه‌ای روشن، تیره یا مشکی است. سر تخم‌مرغی شکل و مردمک چشم عمودی است. پولک‌های سطح پشتی تیغه دارند و در 27 تا 39 ردیف قرار گرفته‌اند. پولک‌های جانبی به صورت اریب آرایش یافته‌اند دو (به ندرت 1 یا 3) ردیف پولک بین چشم و پولک‌های لب بالا دیده می‌شود. پولک‌های چین، بزرگند و به صورت منظم قرار گرفته‌اند. پولک‌های سطح شکمی 164 تا 186 عدد و پولک‌های زیر دم 28 تا 38 عدد هستند. پولک مخرجی منفرد است.
کلید شناسایی گونه مار جعفری
پولک مخرجی تقسیم نشده و دارای 1 تا 3 ردیف پولک بین چشم و لب بالاست.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه مار جعفری
زیستگاه این مار مناطق ماسه‌ای و صخره‌ای، خاک‌های نرم، درخچه‌زارها و زیر سنگ‌ها است.
ویژگی‌های زیستی گونه مار جعفری
مار جعفری از سمی‌ترین افعی‌های ایران به حساب می‌آید. این مار پهلو رو است و به صورت حلقه‌حلقه حرکت می‌کند. معمولاً در اثر این نوع حرکت، روی ماسه‌ها ردی به صورت خطوط موازی باقی می‌گذارد. در صورت احساس خطر، با روی هم کشیدن پولک‌های سطح جانبی بدن، صدایی تولید می‌کند که همانند پاشیدن آب روی سطح داغ است.
- تغذیه: این گونه از حشرات، پستاندارن کوچک، دوزیستان و پرندگان تغذیه می‌کند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
پراکندگی گونه مار جعفری
- پراکنش در جهان: این مار در کشورهای افغانستان، ایران، هند، پاکستان، سریلانکا، بنگلادش، امارات متحده عربی، ازبکستان، عمان، ترکمنستان و تاجیکستان پراکندگی دارد.
- پراکنش در ایران: در شهرهای اصفهان، ایلام،بوشهر،تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، سمنان، سیستان وبلوچستان، فارس، قم، کرمان، هرمزگان و یزد یافت می‌شود.
زادآوری گونه مار جعفری
تخم-زنده‌زا است و تا 23 نوزاد در بهار به دنیا می‌آورد.
عادات و رفتار گونه مار جعفری
حرکت این مار جانبی است و از پهلو به صورت حلقه‌حلقه حرکت می‌کند. در صورت احساس خطر با روی هم کشیدن پولک‌های سطح جانبی خود، صدایی تولید می‌کند که همانند پاشیدن آب بر روی سطح داغ است.
وضعیت حفاظتی گونه مار جعفری
این مار در ایران فراوان است. در سطح بین‌المللی در فهرست سرخ IUCN در رده ارزیابی نشده NE (Not Evaluated) و در سطح ملی جزء گونه‌های غیر حمایت شده عادی قرار دارد.
سایر اعضای این گونه را بشناسیم
رده خزندگان
راسته اسکواماتا
زیر راسته مارها
زیرخانوداه مارهای افعی
- گونه افعی ارمنی
- گونه افعی البرزی
- گونه افعی کوهرنگی
- گونه افعی شاخدار
- گونه افعی شاخدار عربی
- گونه افعی شاخدار دم عنکبوتی
- گونه افعی لطیفی (افعی دماوندی)
- گونه گرزه مار
- گونه کُک مار
- گونه مار جعفری
زیرخانواده مارهای زنگی
- گونه افعی قفقازی
طبقه‌بندی گونه مار جعفری
Echis carinatus
Family: Viperidae
Suborder: Serpentes
Exterior characteristics: Body grey, silver, sand, yellow, brown or brick-reddish grey brown; laterally zigzag-shaped white stripe with black or dark-edged white spots; two cross-shaped marks or spots on back of head; venter pale or white, occasionally with small light brown, dark, or black spots. Head ovoid (not triangular). pupil vertical elliptical; dorsal scales strongly keeled, in 27 to 39 rows; lateral scales arranged diagonal; two (rarely 1 or 3) scale rows between eyes and upper labials; chin shields large, regularly arranged; ventrals 164 to 186; subcaudals 28 to 38; anal entire. Total length 98 cm; tail 7 cm.
Global distribution: Afghanistan, Iran, India, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh, United Arab Emirates, Uzbekistan, Oman, Turkmenistan and Tajikistan.
Reproduction: It is an ovoviviparous snake and gives birth up to 23 neonates in spring.
Behavior: This snake moves with a sideways motion, known as side winding. By pulling keeled side scales together in emergency situations, it make an alarm sound as like as dropping water on a hot surface.