نمونه عملی حفاظت از طبیعت توسط جوامع محلی و شکل‌گیری جاذبه‌های اکوتوریستی در ایران
لاکپشت پوزه‌عقابی گونه‌ای در خطر انقراض جهانی است.
مردم جزیره قشم بی‌اطلاع از اهمیت بالای این گونه، از گذشته‌های دور عادت به خوردن تخم این لاکپشت داشتند. جمعیت روباه‌های جزیره نیز که از تخم این گونه لاکپشت تغذیه می‌کردند، بسیار زیاد بود. پرندگان دریایی و سگ‌ها نیز از دشمنان آنها محسوب می‌شدند. تا اینکه از فروردین 1381 به همت رییس و کارشناس وقت محیط زیست منطقه آزاد قشم، شورای روستای شیب‌دراز و سپس همراهی "برنامه کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی" در برنامه عمران سازمان ملل متحد (GEF/SGP) پروژه‌ای برای حفاظت از این گونه در خطر انقراض تعریف شد.
این پروژه یکی از اولین نمونه‌های مشارکت مستقیم جامعه بومی، برای حفاظت از یک گونه با ارزش جانوری است که پس از مدتی به یک پدیده با قابلیت‌های اکوتوریستی تبدیل شد. در این پروژه با آگاهی دادن به مردم محلی و جلب مشارکت آنها نه تنها از این لاکپشت ارزشمند، حفاظت شد، بلکه برای منطقه ساحلی تخم گذاری لاکپشتها (روستای شیب‌دراز) نیز نتایج ارزشمندی به دست آمد. رفته رفته با آشنایی مردم مناطق مختلف ایران با این پدیده، علاقه‌مندان برای مشاهده تخمگذاری لاکپشت و نیز خروج بچه لاکپشتها از تخم، به این روستا سفر کردند.
لاکپشتها از اواسط اسفند ماه هر سال شروع به تخم گذاری میکنند و تخمگذاری تا اواخر اردیبهشت ادامه می‌یابد. از اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد خروج بچه لاکپشتها از تخم آغاز می‌شود که هر دو پدیده‌ها مورد توجه اکوتوریست‌های علاقمند به حیات وحش است.
حضور علاقمندان به طبیعت، آرام آرام این منطقه را به یک مقصد ارزشمند اکوتوریستی تبدیل کرده است، به طوری که این امر مسوولین GEF/SGP را بر آن داشت تا پروژه‌ای دیگر تحت عنوان توانمندسازی جامعه بومی و منطقه‌بندی سایت برای پذیرش گردشگران طبیعت طراحی شود. از فواید پروژه حفاظت از لاکپشت‌های پوزه عقابی به گفته مردم و مسئولین پروژه می‌توان موارد زیر را بر شمرد
- آماده‌سازی زیرساخت‌های مناسب (خاک‌ریزی جاده، لوله‌کشی آب، سازماندهی کپرهای بومی (نوعی آلاچیق که از برگ‌های درخت نخل در مناطق جنوبی کشور تهیه می‌شود)، ساخت سرویس بهداشتی و حمام در سایت، برق‌کشی در سایت و ...)
- رونق صنایع دستی بومی منطقه در جهت حفاظت از لاکپشت‌های پوزه عقابی
- برقراری تعامل منطقی بین مردم بومی با گردشگران
- ایجاد حس افتخار از تعلق یک جاذبه مهم اکوتوریستی و کمک به حفظ یک گونه در خطر انقراض (تشویق افراد به عدم ترک روستا و کاهش مهاجرت به شهرهای دیگر)
- همبستگی بیشتر بین اهالی روستا جهت حفاظت هرچه بهتر لاکپشتها
- اشتغال‌زایی مردم منطقه (مشارکت در ارائه خدماتی چون کرایه دادن قایق به گردشگران، رونق مغازه‌های محلی با حضور گردشگران، فروش صنایع‌دستی و ...)
- ایجاد انگیزه به ویژه در جوانان بومی جهت مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه طبیعت و انتقال آن به گردشگران
- حضور بازدیدکنندگان بین المللی (از جمله کارشناسان و پژوهشگران معتبر)
- زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری در دیگر پروژه‌های منطقه
نکته‌ای که در اینجا باید متذکر شد این است که، حفظ و تداوم پایداری این فرآیند تنها به واسطه مدیریت مسئولانه آن میسر است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان