حواس و ارتباطات در پستانداران
کاربرد حواس در پستانداران: پستانداران از طریق حواس خود مسیرهای عبور و غذا را می‌یابند و خطر را تشخیص می‌دهند. آنها همچنین از طریق صدا زدن (Calling) و بوگذاری (Scent-marking) با هم ارتباط دارند و برای نمایش جنسی، رقابت و تعیین قلمرو از آنها سود می‌برند.
حواس پستانداران
پستانداران دارای 5 حس بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی هستند. نوع زیستگاه و تکامل گونه‌ها باعث توسعه حواس آنها میشود. پستانداران زیرزمینی مانند حفارها، بینایی ضعیف دارند اما در مقابل حس لامسه آنها به شدت توسعه یافته و به لرزشها در خاک بسیار حساسند. پستانداران جنگل‌زی نظیر شوکا حس شنوایی خوب و پستانداران دشت‌زی و استپی نظیر آهو و یوزپلنگ بینایی قوی دارند.
الف) حس بینایی در پستانداران
انسان حدود 80 درصد اطلاعات را از طریق حس بینایی بدست می‌آرود. اما برخی حشره¬خورها و پستانداران حفار در سوراخ‌های زیرزمینی و آب‌بازان در محیط‌های آبی عمیق از حس بینایی خود استفاده نمی‌کنند، زیرا در این محیطها عملاً نوری وجود ندارد یا بسیار کم است. در مقابل حواس دیگر آنها تکامل و توسعه یافته است. بسیاری از پستانداران شبگرد، دارای فرش درخشان در مشیمیه چشم هستند. فرش درخشان لایه بازتابنده نور در شبکیه چشم است. در واقع، علت بازتابش نور از چشم برخی پستانداران شبگرد مانند گربه‌سانان و سگ‌سانان زمانی که نور خودروها یا نورافکنها به چشم آنها میرسد، وجود فرش درخشان در چشم آنها است. این ساختار به وسیله بازتابش نوری که از لایه گیرنده شبکیه عبور کرده، به دید شبانه کمک میکند.
ب) حس شنوایی در پستانداران
پیام‌های شنوایی برای عملکردهای متنوعی شامل تشخیص محل طعمه‌خوار برای علفخواران و نیز ارتباط به کار گرفته می‌شوند. عملکرد لاله‌گوش تمرکز و هدایت صدا و در نهایت کمک به فرایند شنیدن است. اغلب پستانداران دارای لاله‌گوش هستند ولی در برخی گونه‌ها نظیر بعضی گونه‌های حشره‌خور، پستانداران حفار، آب‌بازان و فکهای خانواده (Phocidae) لاله‌گوش از بین رفته است. برای بعضی گونه¬ها مانند بسیاری از سم¬داران و به ویژه خفاشها لاله‌گوش تسهیل کننده دریافت امواج صوتی است و در تعیین جهت و تشخیص منبع صوت به کار میرود. پستانداران دامنه وسیعی از طول موجها و شدتهای صوتی را دریافت می‌کنند. دامنه شنوایی آنها بسیار گسترده است و از امواج زیرصوت (Infrasound) با فرکانسهای کمتر از 20 هرتز در فیلها تا امواج فراصوت (Ultrasound) با فرکانسهای بیشتر از 20 هزار هرتز در خفاشها و آب‌بازان تغییر میکند.
ج)حس چشایی پستانداران
برای برخی پستانداران مزه در انتخاب غذا اهمیت دارد. در برخی گونه‌ها نظیر انسان مزه‌ها به 4 نوع تقسیم می‌شوند و هر ناحیه از زبان مسئول درک یک نوع مزه است. اما درباره درک انواع مزه در سایر پستانداران تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته است.
د) بویایی
گیرنده‌های شیمیایی دریافت کننده بو در حفره بینی به خوبی در پستانداران توسعه یافته است. بو برای بسیاری از فعالیت‌ها نظیر یافتن غذا و تشخیص خطر و روابط اجتماعی اهمیت دارد. پستانداران دارای غدد متنوعی هستند که بو تولید می‌کنند. گوزن و آهو غدد کنارچشمی دارند و غدد مخرجی در سمورسانان و کفتارها دیده میشود. پستانداران از طریق غدد یاد شده با هم ارتباط برقرار می‌کنند.
ه) لامسه
لامسه توسعه یافته‌ترین حس پستانداران حفار و زیرزمینی است. بسیاری از پستانداران روی پوزه و لبها گیرنده‌های لمسی حساسی دارند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان