باشگاه هنر و طبیعت

هفتاد و نهمین باشگاه هنر و طبیعت ؛ روز ملی یوزپلنگ
آغاز سخن یاد خدا باید کرد
هفتاد و نهمین باشگاه "هنر و طبیعت" در اول شهریور ماه و در فضایی بسیار صمیمی و گرم، با حضور جمع کثیری از اساتید پیشکسوت و هنرمندان در ساعت شش بعدازظهر کار خود را آغاز نمود.
در ابتدای جلسه خانم شیما مفید – مجری برنامه- ضمن اشاره به فلسفه نامگذاری نهم شهریور ماه بعنوان روز ملی "یوزپلنگ ایرانی" ، توضیح مختصری از این تازی پلنگ خال دار ارائه نمودند:

فلسفه روز ملی یوزپلنگ برمی گردد به نهم شهریور ماه سال 1373در هوای داغ تابستانی بافق در استان یزد، زمانی که یک ماده یوز به همراه سه توله پنج ماه اش در گرمای کویر، خود رابه سمت نخلستان های اطراف بافق می رسانند تا شاید آبی برای خوردن پیدا کند .
ماده یوز و توله ها وارد نخلستان می شوند تا از چشمه ای که داخل نخلستان بود جرعه آبی بنوشند ،‌اما ناگهان در میان سر و صدای مردم محلی خود را محاصره می بینند.
مادر به ناچار از مهلکه می گریزد و توله های کوچک در میان ضربات سهمگین و ناجوانمردانه چوب و سنگ مردم ناآگاه روستا گرفتار می شوند.
مادر فرار می کند. هرچند دیده شد که تا یک هفته پیاپی به نزدیک روستا می آمد و سراغ از توله های خود می گرفت. و پس از آن برای همیشه از نگاه انسانها ناپدید شد.
دو توله بر اثر شدت صدمات وارده تسلیم مرگ شدند و تلاش محیط بانان چاره ساز نشد
توله سوم، با پرستاری های شبانه روزی محیط بانان عاشق، زنده ماند. نامش را ماریتا نهادند. اولین یوزپلنگ آسیایی محصور در اسارت.
او بیش ازآنکه سمبل مظلومیت یوزپلنگ ها و حیات وحش ایران باشد، سمبل فقر اطلاعاتی ما ایرانیان در مواجهه با حیات وحش و حیوان ستیزی فراگیر جامعه ناآگاه ما بود، چراکه خانواده ماریتا برای همیشه ازهم پاشیده شده بود.
خانواده ای که 4 عضو موثر و زایا داشت و هر کدامشان می توانستند خانواده کوچکتری در آینده تشکیل دهند و به جمعیت یوزپلنگ ها در ایران اضافه کنند. اما..... دریغ که تنها رویایی از آن باقی ماند.
ماریتا تا دیماه 1382 در پارک پردیسان تهران زنده بود و پس از 9 سال، مرد. بی آنکه توانسته باشد در اسارت و تنهایی، کمک به رفع انقراض یوزپلنگ ایرانی کرده باشد.
سالروز نجات ماریتا از مرگ،‌ به روز ملی یوزپلنگ تبدیل شد تا بهانه ای شود که همه طرفداران محیط زیست با عزمی راسخ تر، برای نجات دیگر یوزپلنگ ها گردهم آیند.
و اما شهر بافق .....که زمانی میزبان واقعه تلخ کشتار توله یوزپلنگ ها در ایران بود،‌ امروز به کانون دوستی با یوزپلنگ تبدیل شده است به طوریکه هرساله به مناسبت روز 9 شهریور، فعالان محیط زیست در این شهرستان گرد هم می آیند تا با یادآوری واقعه تلخ کشتار یوزها ،‌ افکار عمومی را نسبت به خطر انقراض این گونه آشنا کنند .
شاید نصب دو تندیس یوز در محل ورودی شهر و نیز نصب یک تابلو توسط شهرداری بافق با این مضمون که "به شهر یوزپلنگ ها خوش آمدید" ، گوشه ای از ‌تلاش مردم این شهر باشد برای نجات جان یوزپلنگ های آسیایی از خطر انقراض.
تلاشی که مطمئنا می تواند به نتیجه برسد اما همچنان نیازمند همکاری همه جانبه کل مردم ایران و دستگاههای مسئول برای حفظ آخرین زیستگاهها و جمعیت های باقیمانده یوزپلنگ درایران است .

سپس همه به تماشای اسلاید شو "دلبر" پرداختند. مجموعه عکس های بینظیری از هنرمند عزیز و گرامی، جناب آقای علی محمدی که پرتره های زیبای خودشان را از یوزپلنگ، در اختیار موسسه طبیعت قرار داده بودند.
بعد از آن، از جناب آقای محمدعلی اینانلو – بنیانگذار و رئیس هیات مدیره موسسه طبیعت- دعوت شد تا به ایراد سخنرانی بپردازند.
آقای اینانلو ضمن تبریک روز ملی نگهداشت و حفظ یوزپلنگ ایرانی، به تاریخچه حفاظت در ایران اشاره کردند و از اولین قدم هایی که سالیان پیش در راستای معرفی یوزپلنگ و مراقبت این گونه ی در حال انقراض برداشته شد، یاد کردند. ایشان ضمن تشویق و قدردانی قلبی از تلاش های خالصانه و پر عشق کلیه اعضای تیم دفتر پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی (جناب آقای مهندس هومن جوکار) و انجمن یوزپلنگ ایرانی (جناب آقای مهندس مرتضی اسلامی دهکردی) و فعالان محیط زیست در این زمینه، از مردم مهربان بافق یاد کردند و ابراز خوشحالی نمودند از اینکه با سپری کردن تجربه تلخ و فراموش نشدنی واقعه نهم شهریورماه 1373، به برکت نیت های پاک مردم این شهر و تلاش آنها برای شناساندن یوزپلنگ به تمام کشور ایران، می توان امیدوار بود که دیگر زین پس، هیچ شهری در عزای یوز، سیاه نپوشد.
بعنوان حسن ختام صحبت های خود، استاد اینانلو از محیط بانان همیشه عاشق ایران نام بردند. این سربازان بی نام و نشان که زندگی خود را وقف مراقب از دشت ها و جنگل های ایران نموده اند و هم اکنون، موفقیت و پیشرفت در امر حفاظت از گونه های در حال انقراض را می بایست مدیون نظارت شبانه روزی این دسته از هموطنان عزیز کشور بود.
در انتهای صحبت های آقای محمدعلی اینانلو که با تشویق گرم حضار روبرو گردید، همگی به تماشای کلیپ کوتاه "یوز" – از ساخته های آرش اینانلو- نشستند.
در ادامه برنامه، از جناب آقای دکتر احمد ضابطی جهرمی –بزرگمرد سینمای مستند کشور- دعوت به سخنرانی شد. استاد هنرهای دراماتیک که سالیان درازی در عرصه مستند سازی حیات وحش و طبیعت ایران فعالیت های موثر و ارزنده ای داشته اند، ضمن اشاره به سابقه مستند سازی در ایران در طی چهل سال گذشته تاکنون، به برخی از آثار خود در این زمینه اشاره کرده و با مطرح کردن گوشه ای از مشکلات راه و کمبودها برای مستند سازان کشور، چند خاطره جالب از سالهای فعالیت خود تعریف نمودند.
دکتر جهرمی در خاتمه، مجدداً از محیط بانان ایران به نیکی نام بردند و یادآور شدند که حقیقتاً هیچ قدم مفید و موثری در طی سالهای گذشته برداشته نشد، مگر آنکه حمایت همه جانبه و پررنگ محیط بانان خوب هر منطقه، قدم به قدم در کنار ساخت مستندهای طبیعت ایران به چشم می خورد. از راه دور به تمامی محیط بانان دستمریزاد گفتند و برای آنان آرزوی سلامتی کردند.
پس از تشویق گرم دکتر احمد ضابطی جهرمی، در بخش بعدی برنامه، کلیه حاضرین در جلسه به تماشای کلیپ بسیار تماشایی یوزپلنگ ها از نگاه دوربین های تله ای نشستند که با همکاری صمیمانه دفتر پروژه بین المللی حفاظت یوزپلنگ آسیایی (اهدا فیلم و عکسهای جدید دوربین های تله ای) و زحمات داوطلبانه یار مهربان موسسه طبیعت – جناب آقای نیما عربشاهی در بخش تدوین کلیپ- تهیه شده بود.
در ادامه، همزمان با فضایی پرشور از تماشای صحنه های ناب بازی توله یوزپلنگ های بازیگوش در مقابل دوربین های تله ای و برانگیخته شدن احساسی زیبا در جمع حاضر نسبت به این گونه ی بی بدیل طبیعت تنهای دشت های توران و طبس، از مدیر محترم پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی؛ جناب آقای مهندس هومن جوکار دعوت به عمل آمد تا درباره آینده پرونده یوز در ایران، صحبت کنند.
ایشان با کلامی شیوا و بیانی شیرین، داستان یوزپلنگ را از نگاه امروز دفتر پروژه، سازمان محیط زیست کشور و دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد (UNDP)در ایران عنوان نمودند، ویژگی های فیزیکی یوز را برشمردند، زیستگاه های اصلی آن را معرفی نمودند و به بررسی نموداری آمار حفاظت، گونه های سرشماری شده در مناطق حفاظت شده ای که اخیراً به نقشه زیستگاه یوز اضافه گردیده و همچنین راهکارهای جدید احیای نسل یوزپلنگ ایران با استفاده از ابزارهای مراقبتی و ردیابی ویژه ی این پستاندار بزرگ کشور پرداختند.
با تشویق بسیار گرم حاضرین از سخنرانی دلنشین جناب مهندس هومن جوکار، از جناب آقای مهندس مرتضی اسلامی دهکردی (مدیر عامل محترم انجمن یوزپلنگ ایرانی) دعوت شد تا بعنوان آخرین سخنران امشب، گزارشی از قدم های جدید علمی این مجموعه بدهند که به کسب مقام اول و عنوان بهترین عکس سال حیات وحش از نگاه دوربین های تله ای در سال 2015 میلادی انجامیده بود.
ایشان ضمن تبریک روز ملی یوزپلنگ، به گوشه هایی از فعالیت انجمن یوز در راستای حفظ و نگهداری تنها قلاده های بازمانده در ایران پرداختند و بخشی از پروژه های ملی خود را در سطوح استانی و آموزش های محلی در زمینه نگهداری و مراقبت از یوزپلنگ معرفی نمودند.

پس از سخنرانی مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایران، زمان پخش اسلاید پروژه عکاسی از "کوشکی" رسید. این مجموعه در سال 1390 به کوشش آقای مهندس مهدی نبی یان (کارشناس ارشد محیط زیست، زیستگاهها و تنوع زیستی- عکاس و مستند ساز حیات وحش ) و آقای آرش اینانلو (مستند ساز حیات وحش ایران) تهیه و به موسسه طبیعت برای شب یوزپلنگ اهدا گردید.
زحمات تدوین و تهیه اسلایدشو زیبای این مجموعه نیز در زمره فعالیت های پرمهر جناب آقای نیما عربشاهی (عکاس و مترجم) قرار داشت.
با پایان یافتن پرتره های باشکوه "کوشکی" در زیستگاه قدیمی اش، نوبت به معرفی اعضای گروه موسیقی رسید.
هنرمندان عزیز، آقایان وحید ملاحسینی (نوازنده دف و سرپرست گروه)، نیما مرادی (نوازنده تنبور) و نوجوان هنرمند و پنجه طلایی ؛ مبین میرزایی (نوازنده تنبور و آواز) معرفی شدند تا به روی صحنه بیایند. آنها آمدند تا با نوای زخمه های تنبور و ضربه های کوبنده دف، همه را مهمان نغمه های محلی توران کنند و نیت های پاک دلشان را به حیات و بقای یوزپلنگ ایرانی، به صحراهای طبس ببخشند.
وجد زیبایی که از ساعتی پیش، لحظه به لحظه در وجود مبین و چشمان پرشوق او اوج می گرفت و انتظار را بیش از پیش برایش سخت می کرد تا با تنبور کوچک اش به روی صحنه بیاید، بهانه ای شد تا وحید ملاحسینی (یار همیشه همراه عرصه های مهر و نیکی) و نیما مرادی ، صدای ساز خود را تقدیم به مبین کنند. مبین با تنبور کوچک اش به تنهایی به روی صحنه آمد، دو مقام آسمانی تنبور را به زیبایی هرچه تمام تر نواخت و قطعه سوم را خواند

و تقدیر سفیران عشق و مهر رسید. دو فرشته نیکو خصال که از راههای دور به تهران آمده بودند تا مهمان ویژه ی برنامه شب یوزپلنگ باشند.
از طرف تمامی اساتید حاضر و مهمانان پرشوق شب یوزپلنگ، دل نوشته ای خطاب به جناب آقای احمد عجمی و جناب آقای بهمن نجفی (محیط بانان پیشکسوت در مناطق خارتوران و طبس) قرائت شد و تک تک واژه های آن به این دو عزیز تقدیم گشت که روزگار پردردی را خالصانه و صادقانه پشت سر گذاشتند و برای بقای حیات در هر گوشه از خاک پاک وطن ، شبانه روز با عشقی پایان ناپذیر تلاش کردند تا بتوانند آینده ای روشن را برای حفظ یوزپلنگ و حیات وحش ایران، به یادگار از خود برجای بگذارند.
پس از قرائت متن فوق و تشویق پرشور این دو عزیز از سوی حاضرین که به پای زحمات چهل ساله آنان بلند شدند و ایستادند، ابتدا همگی به تماشای اسلاید کوتاهی از معرفی آقای احمد عجمی نشستند و بلافاصله ایشان به روی سن دعوت شدند تا مهمانان شب یوزپلنگ را با خاطرات شنیدنی خود به ایام قدیم ببرند. مدیر سابق پارک ملی توران، از روزهای سخت و شیرین خود در محیط بانی توران یاد کرده و از خاطره اولین یوزپلنگی که نجات دادند، با همان بیان مهربان و دلی که هنوز برای حیات وحش ایران می تپید، به تفسیر، صحبت نمودند و ابراز خوشحالی کردند از اینکه امشب اساتید پیشکسوت و یاران همیشگی طبیعت ایران را به بهانه "شب یوزپلنگ" دوباره می بینند و دیدارهای دوستانه این جمع شکست ناپذیر که روزگار درازی را در راه حفاظت حیات وحش ایران، دوشادوش یکدیگر سپری کرده بودند، تازه گردید.
پس از خاتمه صحبت های ایشان، همگی مجدداً به تماشای اسلاید شو کوتاهی از معرفی آقای بهمن نجفی نشستند و از ایشان دعوت شد تا همزمان با تشویق حضار، به جایگاه تشریف بیاورند.
آقای نجفی نیز با دستانی سرشار از خاطرات روزهای گذشته ، از مهمان شب یوزپلنگ، با صفایی ستودنی استقبال کردند و همه را با قرائت بخشی از اشعار و سروده های شخصی خود درباره یوزپلنگ، به وجد آوردند.
در ادامه از اساتید (آقایان محمدعلی اینانلو، هوشنگ ضیایی، احمد ضابطی جهرمی، هومن جوکار، مرتضی اسلامی ) و آقای وحید یزدی (مدیرعامل موسسه طبیعت) تقاضا شد با حضور بر روی سن، مراسم تقدیر از این دو محیط بان عزیز کشور را به اجرا درآورند.
به رسم یادبود، دو عدد تابلوی یوزپلنگ ( اثر هنرمندانه و کم نظیر جناب آقای علی محمدی – عکاس مستند که از سوی ایشان با مهر فراوان، به دو محیط بان تقدیم شده و به امضای کلیه اساتید حاضر رسیده بود) از طرف مدیریت موسسه طبیعت و از دستان اساتید بزرگوار به آقایان احمد عجمی و بهمن نجفی اهدا گردید.
سپس از دیگر اساتید حاضر در سالن ( آقایان محمود سخت باز، مجید اسکندری، مهدی نبی یان، رضا فرقانی و جواد نجفی) نیز دعوت شد تا به روی سن تشریف بیاورند و به رسم یادگاری، این لحظه باشکوه را برای دو محیط بان پیشکسوت در قاب دوربین، جاودانه سازند. عکس یادگاری گرفته شد و با تشویق پرشور و هیجان جمعیت حاضر، کلیه عزیزان به جایگاه خود بازگشتند.
پس از آن، همزمان با پخش آواز لطیف پرندگان ، از آقای پرویز بختیاری دعوت شد تا به روی سن آمده و از جدید ترین کتاب خود صحبت کنند. کتاب "پرندگان شهر تهران" که پس از 8 سال، تلاش شبانه روزی به زیر چاپ رفته و اولین نسخه آن با افتخار، در امشب رونمایی می شد.
ایشان ضمن تشکر از تمامی کسانی که در تهیه این کتاب، ایشان را یاری دادند، موفقیت خود را مدیون و مرهون راهنمایی های ارزنده و حمایت های صمیمانه آقای مهندس ضیایی و آقای مهندس جوکار در طی سالهای گذشته دانستند و گفتند که آرزو داشتم امشب، این کتاب به دستان این دو عزیز، معرفی و رونمایی شود.
سپس از استاد هوشنگ ضیایی و جناب آقای مهندس هومن جوکار دعوت شد تا با حضور گرم خود، مراسم رونمایی از کتاب پرندگان شهر تهران را به انجام برسانند.
با حضور آنان، حضار به گرمی ایشان را تشویق و با دستان نوازشگر خود، این لحظه ی زیبا را همراهی کردند.
عکسی به رسم یادبود گرفته شد و هرسه بزرگوار، با تشویق مجدد دوستان، به جایگاه خود بازگشتند.
حسن ختام برنامه امشب؛ نمایش نماهنگ یوزپلنگ آسیایی – کاری از گروه نیلوفر آبی (پروژه مشترک CACP و DOE و UN) – بود که از سوی تهیه کنندگان آن؛ جناب آقای مسعود مختاری و امیر آقاعبداللهی به شب یوز، هدیه شده بود. فیلمی تاثیر گذاری و عاطفی که براستی اشک شوق و احساس را بر چشمان تک تک حاضرین در جلسه نشاند و با تشویق پرشور همگان که همچنان به افتخار نگهبانان گمنام طبیعت ایران و همه کسانی که برای حفظ محیط زیست کشور، از جان و دل تلاش میکنند دست می زدند، همه را به خداوند بزرگ سپرده و تا باشگاه بعدی – ماه آبزیان پستاندار ایران- با مهمانان خداحافظی نمودیم.