گونه لک‌لک سیاه Ciconia nigr
نام فارسی: لک‌لک سیاه
نام علمی: Ciconia nigra
نام انگلیسی: Black Stork
نام‌های محلی: ترکی: قارا لی له، کردی: حلل یر
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه لک‌لک سیاه
طول بدن 90 تا 105 سانتی‌متر و گستردگی بال‌ها 173 تا 205 سانتی‌متر است. پرنده‌ای درشت‌جثه با گردن، منقار و پاهایی بلند است. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده بالغ سر، گردن، سینه و روتنه سیاه براق با جلای زرشكی و سبز دارد. زیرتنه سفید و پاها، منقار و پوست دور چشم قرمز پررنگ است. در پرنده نابالغ سر، گردن و بالا سینه مایل به قهوه‌ای، روتنه سبز مایل به سیاه و پاها، منقار و پوست دور چشم خاكستری مایل به سبز دیده می‌شود و جلای رنگی مانند پرنده بالغ را ندارد.
ویژگی‌های زیستی گونه لک‌لک سیاه
لک‌لک سیاه تالا‌ب‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و مصب‌های مشجر را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. اغلب به صورت انفرادی دیده می‌شود. با گردن و پاهای کشیده و بال‌زد‌ن‌های آرام پرواز می‌كند. گاهی بال‌بازروی می‌كند و در هنگام فرود بال‌های خود را به طور کامل باز نگاه می‌دارد. به آرامی و با گردن عمودی راه می‌رود و در هنگام استراحت منقار را میان بال‌ها قرار داده و اغلب روی یک پا می‌ایستد.
تغذیه لک‌لک سیاه: برای تغذیه معمولاً بال‌های خود را باز می‌کند و با ایجاد سایه بر سطح آب طعمه خود را می‌بیند و با حركت سریع گردن آن را صید می‌كند. به طور عمده از ماهی‌ها، همچنین از حشرات، دوزیستان و خزندگان و گاهی نیز از پستانداران کوچک تغذیه می‌کند.
تولید مثل لک‌لک سیاه: جوجه‌آوری از اواخر فروردین تا اواسط اردیبهشت و به طور منزوی (به ندرت 2 آشیانه روی یک درخت) در نواحی تالابی و باتلاقی جنگلی امن با درختان كهنسال در كنار تغذیه‌گاه‌های مناسب آغاز می‌شود. آشيانه‌اش توده‌ای بزرگ از شاخ و برگ درختان است كه آن را در بالای درختان تنومند و كهنسال بنا می‌کند و درونش را با خزه‌ها، علوفه نرم، برگ‌ها و حتی تكه‌های كاغذ و پارچه می‌پوشاند. گاهی نیز آشیانه‌های قدیمی خود یا پرندگان شكاری را ترمیم نموده و مورد استفاده قرار می‌دهد. معمولاً 4 گاهی 3 تا 5 تخم بیضی كوتاه، صاف، سفید با ته رنگ سبز و به ابعاد 48.7 در 65.6 میلی‌متر می‌گذارد. تفریخ تخم‌ها 30 تا 35 روز به طول می‌انجامد. جوجه‌ها در بدو تولد تا حدودی پوشیده از كرک، تا حد زیادی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند. در ابتدا توسط غذای نیمه هضم شده كه توسط والدین در دهان آنها ریخته می‌شود، تغذیه می‌شوند و اندک اندک خودشان از غذای ریخته شده بر كف آشیانه استفاده می‌كنند. پرورش جوجه‌ها 63 تا 71 روز طول می‌كشد.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی لک‌لک سیاه در ایران
احتمالاً به تعداد كم در نواحی دور افتاده در كوه‌های البرز، زاگرس، شمال خراسان و ارتفاعات استان كرمان جوجه‌آوری می‌كند. تعداد كمی نیز در طول تابستان در پناهگاه حیات وحش میانكاله مشاهده می‌شوند ولی جوجه‌آوری نمی‌كنند. همچنین تعداد بسیار كمی در استان‌های فارس، سیستان و بلوچستان و هرمزگان و نیز در امتداد رودخانه‌های دائمی در جنوب كشور زمستان‌گذرانی می‌كنند.
وضعیت حفاظتی لک‌لک سیاه
در ضمیمه II کنوانسیون منع تجارت بین‌المللی در زمره‌ی گونه‌های در معرض انقراض (CITES) قرار دارد. در ایران نیز در فهرست پرندگان حمايت شده قرار دارد و دارای ارزش حفاظتی است.
طبقه بندی گونه لک‌لک سیاه
نیم‌رخ سایه پرنده لک‌لک سیاه
صدای پرنده لک‌لک سیاه
صدای این پرنده در مقایسه با لک‌لک سفید با وسعت بیشتری همراه است و شبیه «چی –ای- چی – ای » و یا «چی- چو –هو- جی – جی» شنیده می‌شود.
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه لک‌لک سیاه
- گونه لک‌لک سفید (حاجی لک‌لک)
- کونه لک‌لک گردن سفید (گردن کرکی)
Morphological Characteristics: 90-105 cm length and 173-205 cm wing-span. A large bird with long bill, neck, and legs. Sexes similar with no seasonal variation. Adult bird black with metallic purple and green gloss, contrasting with white underparts, belly, and axillaries. Bill, bare loral area, and legs dark red to bright scarlet. Juvenile similar, but head, neck, upperparts, and upper breast rather brown, less glossy than adult; bill, bare loral area, and legs greyish green.
Biological Characteristics: Breeds in tall trees within forest, in forested gorges, or (in more open areas) on ledges of steep cliffs, all not too far from shallow pools, flooded fields, swampy patches, damp meadows, and banks of rivers needed for feeding. Solitary or in small family groups, less social than White Stork C. ciconia outside breeding season. Flies with slow wing-beats and outstretched neck and legs, opens wings to their full length while landing. Breeds often rather far from feeding grounds, travelling between areas by soaring on thermals. Strolls with vertical neck, often stands on one leg when resting. When feeding, sometimes opens wings in order to flush prey, then grabs it with a quick movement of head. Feeds chiefly on fish, amphibians, reptiles, insects, and occasionally small mammals. Breeding starts late March to mid- April. Nest a large platform of twigs and rotten plant material near base of heavy side-branches of old trees or on cliff ledges, virtually always solitary. Nests often occupied year-after-year when not disturbed by humans, unless taken over by eagles or other large birds-of-prey. Usual clutch 4, sometimes 3-5, white oval eggs, 65.6×48.7 mm in size. Eggs hatch after 30-35 days. Chicks semi-altricial and nidicolous. Fed on partially-digested food regurgitated directly into chick’s throat, but later on nest-floor. Fledging period 63-71 days.
Distribution and abundance: Apparently breeds in small numbers in remote regions of Alborz Mountains, mountains of northern Khorasan, Zagros Mountains and Kerman highlands, but there have been few confirmed breeding records. Small numbers of non-breeding birds remain throughout the summer in Miankaleh Wildlife Refuge (Mazandaran). Small numbers of birds winter along permanent rivers in the south.
Conservation status: Listed in Appendix II Convention on International Trade in Endangered Species (CITES). Also a protected species in Iran and is of conservation values.