خانواده دلفین ها FAMILY DELPHINIDAE
(بندرعباس: کَرابو) (میناب: دوخس) (بوشهر: فیسُو) (بندر لنگه: سیسکو) (جاسک: گوخو) (کُنارک: تینگو)
ویژگی‌های ظاهری خانواده دلفین‌ها
خانواده دلفین ها از زیرراسته نهنگ‌های دندان‌دار محسوب می‌شوند. اکثر آنها بدنی استوانه‌ای‌شکل، پوزه‌ای دراز شبیه منقار پرندگان دارند. تعداد دندان‌های دلفین‌ها در بعضی از گونه‌ها از 260 عدد تجاوز می‌کند. ولی برخی دیگر نظیر دلفین یونس بین 4 تا 14 دندان آن هم اغلب در فک پایین دارند. باله‌های سینه‌ای بزرگ است، رنگ بدن در اغلب دلفین ها خاکستری تا سیاه است ولی رنگ همه آنها پس از مرگ معمولاً به‌طور کامل سیاه می‌شود. دلفین‌ها فقط 1 سوراخ بینی دارند. جمجمه آنها نامتقارن است که علت آن را وجود فقط 1 سوراخ بینی می‌دانند. دلفین‌ها بر خلاف وال‌ها در موقع بازدم، هوا و بخار آب را به‌صورت فواره بیرون نمی‌دهند. تنفس با صدای هیس کوتاه و یا پف مانند همراه است.
تغذیه دلفین ها
این حیوانات از ماهی‌ها و سایر آبزیان تغذیه می‌کنند.
ویژگی‌های رفتاری دلفین ها
این خانواده از پستانداران دریایی ایران، بسیار باهوش، بازیگوش و قابل تربیت هستند. دلفین‌ها فعال‌ترین و پرسرعت‌ترین خانواده از راسته آب‌بازان به‌شمار می‌روند. آنها مرتب به سطح آب می‌آیند و پرش‌های جالبی دارند. برخی از گونه‌ها کشتی‌ها را تعقیب می‌کنند و در جلوی آن به جست‌وخیز می‌پردازند. دلفین‌ها معمولاً در گروه‌هایی بزرگ و کوچک و گاهی 5تایی، جفت و تکی مشاهده می‌شوند. برخی اوقات ممکن است برای جنگیدن جمع شده و به حیوان مزاحم حمله کنند. آنها قادرند کوسه‌های بزرگ را بکشند. در بین دلفین‌ها روحیه همکاری وجود دارد. گاهی اوقات یک یا چند دلفین به کمک دلفین مجروح و یا بیمار و یا در حال زایمان می‌آیند و او را برای نفس کشیدن به طرف سطح آب فشار می‌دهند. گزارش‌هایی مبنی بر نجات انسان‌های در حال غرق شدن و یا نجات افراد از حمله کوسه توسط دلفین‌ها وجود دارد. دلفین‌ها به‌خصوص دلفین‌های بینی‌بطری در مواردی رفتار بسیار دوستانه‌ای با انسان دارند. گاهی اوقات اجازه می‌دهند که شناگران آنها را بگیرند و حتی بر پشت آنها سوار شوند. در مواردی نیز مکان‌های ماهی را به ماهی‌گیران نشان می‌دهند و حتی ماهی‌ها را به سمت تورهای ماهی‌گیری می‌رانند.
ارزش اقتصادی دلفین‌ها
در اکثر باغ‌وحش‌ها و بعضی از سیرک‌ها، دلفین‌ها را به‌منظور انجام نمایش‌های مختلف تربیت می‌کنند. دلفین‌ها یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعت‌گردی کشورمان محسوب می‌شوند. همه‌ساله افراد زیادی برای تماشای دلفین‌ها به خلیج فارس و دریای عمان عزیمت می‌کنند. در منطقه جاسک همه ساله تعداد زیادی دلفین از شهریورماه تا آبان‌ماه مشاهده می‌شود. آب‌های ساحلی اطراف جزیره قشم و جزیره هنگام نیز یکی دیگر از مناطق تجمع دلفین‌ها می‌باشد. گوشت و چربی آنها نیز دارای ارزش تجاری است.
وضعیت فعلی
در حال حاضر از وضعیت دلفین‌های موجود در آب‌های ایران اطلاعات چندانی در دست نیست. آنها در تمام مناطق خلیج فارس و دریای عمان از مناطق ساحلی تا دور از ساحل مشاهده می‌گردند. چنین به‌نظر می‌رسد که دلفین‌ها بر خلاف نهنگ‌های بدون دندان مهاجرت‌های طولانی ندارند و جابجایی آنها معمولاً محلی و یا ناحیه‌ای و عمدتاً برای جستجوی غذا است. در حال حاضر مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر دلفین‌ها در جهان، گرفتار شدن آنها در تورهای صیادی پرساین است که بیش از 95 درصد را به‌خود اختصاص داده است. در ایران نیز با توسعه صید صنعتی ماهی تون توسط تورهای پرساین که از دهه 70 شروع شده است، صید ضمنی دلفین‌ها به‌صورت گله‌ای نیز افزایش یافته است. در اوایل مهرماه سال 1386 حدود 80 دلفین فرفره در 13 کیلومتری شرق جاسک بین روستای بیاهی و روستای کرتی تلف گردیدند. اکثر کارشناسان و صیادان محلی علت این تلفات را ناشی از گرفتار شدن دلفین‌ها در تور کشتی‌های بزرگ صیادی می‌دانند (آثار چنگک بر روی بدن برخی از دلفین‌ها کاملاً مشخص بود و لاشه‌ها از هم حدود 700 متر فاصله داشتند). در اوایل آبان‌ماه سال 1386 نیز تعداد 73 دلفین که گونه آنها دلفین راه‌راه تشخیص داده شد در 70 کیلومتری غرب شهر جاسک نزدیک روستای کوه مبارک به‌طور دسته‌جمعی به ساحل آمده و همگی آنها تلف شدند. علت این مرگ‌ومیر مشخص نشده است.
گرفتار شدن در تورهای پرساین، آلودگی آب، بیماری‌ها و همچنین اختلال در سیستم شنوایی و ردیابی دلفین‌ها می‌تواند از عوامل این مرگ‌ومیرها باشد. کم‌شدن مواد غذایی، تصادف با قایق‌های موتوری تندرو (چندین مورد آثار پروانه قایق موتوری بر روی پشت و باله دلفین‌هایی که در اطراف جزیره قشم زندگی می‌کنند مشاهده گردید)، از دیگر عوامل مرگ و میر دلفین‌ها به‌شمار می‌روند.
از خانواده دلفین‌ها در آب‌های ایران در خلیج فارس و دریای عمان تاکنون 11 گونه شناسایی شده است:
اعضای این خانواده را بشناسیم
زیر راسته نهنگ‌های دندان‌دار
- گونه دلفین گوژپشت
- گونه دلفین یونس
- گونه دلفین بینی بطری هندی
- گونه دلفین بینی بطری معمولی
- گونه دلفین سیاه
- گونه دلفین معمولی پوزه‌دار
- گونه دلفین راه راه
- گونه دلفین فرفره
- گونه دلفین دندان ناصاف
- گونه دلفین فریزر
- گونه دلفین قاتل کوتوله
دریافت مشاوره تخصصی رایگان