خانواده حفارها FAMILY TALPIDAE

حفارها پستاندارانی با جثه‌ای بزرگ‌تر از موش خانگی هستند، معمولاً زیر زمین زندگی می‌کنند ولی گاهی میان برگ‌های پوسیده جنگلی نیز مشاهده می‌شوند.

مشخصات حفارها

بدن قوی و استوانه‌ای شکل آن‌ها برای این نوع زندگی تغییراتی یافته است. دست‌ها بزرگ و پهن، پوزه بلند و حساس، گوش‌ها بسیار کوچک، چشم‌ها ریز و اغلب زیر پوست مخفی است، موها یک اندازه، نرم، قابل انعطاف و شبیه مخمل، که می‌تواند به هر طرف بخوابد. این خصوصیات فیزیکی، حیوان را قادر ساخته تا در تونل‌های بزرگ زیرزمینی به سرعت جلو و یا عقب برود. برای کندن زمین فقط از دست‌ها استفاده می‌کنند، در کمتر از یک دقیقه 20 سانتی‌متر تونل حفر می‌کنند و با پشت خود توده خاکی را که متجاوز از 20 برابر وزنش است به بالا فشار می‌دهند. معمولاً 2 نوع تونل حفر می‌کنند یکی در نزدیک سطح زمین که به صورت نوار برجسته‌ای مشاهده می‌شود، تونل دیگر عمیق و دائمی است که محل زندگی و نگهداری بچه‌ها است. خاک این تونل به صورت گنبدی که ارتفاع آن به 25 سانتی‌متر می‌رسد در سطح زمین مشاهده می‌شود که «تپه حفار» نامیده می‌شود.

ویژگی زیستی حفارها

حفارها روز و شب فعال هستند. خواب زمستانی و تابستانی ندارند. غذای اصلی حفارها را کرم و لارو حشرات تشکیل می‌دهد ولی گاهی اوقات از مار، موش و پرندگان کوچک نیز تغذیه می‌کنند. حفارها باید بدون وقفه غذا بخورند. اگر 10 تا 12 ساعت غذا نخورند می‌میرند. برای زمستان غذا ذخیره می‌کنند. در انبار غذایی یک حفار نزدیک به 2,000 کرم خاکی به وزن تقریبی 2 کیلوگرم مشاهده شده است. کرم‌ها به صورت ردیف‌های منظمی روی هم چیده می‌شوند. همگی زنده‌اند، ولی به علت گاز گرفته شدن و له شدن سرشان قادر نیستند فرار کند.

ارزش اقتصادی حفارها

حفارها با از بین بردن لارو حشرات مضر کمک مؤثری به انسان می‌کنند و پوست باارزشی دارند . تا چندی قبل که استفاده از پالتو پوست رایج بود همه ساله متجاوز از 4 میلیون پوست این حیوان از انگلیس به امریکا صادر می‌شد. از طرف دیگر حفارها با ایجاد تونل‌های زیرزمینی به حفاظت و ایجاد خاک زراعی کمک می‌کنند.

وضعیت فعلی حفارها

دشمن فعلی حفارها پرندگان شکاری به خصوص سارگپه و پرندگان دیگری نظیر جغد و لک‌لک هستند، اغلب در زمانی که به علت آبیاری و یا بارندگی مجبورند لانه را ترک کنند،‌ شکار می‌شوند. گربه‌ها نیز حفارها را می‌کشند ولی به علت بوی بدی که دارند به ندرت آنها را می‌خورند. از وضعیت فعلی گونه‌های خانواده حفارها اطلاعات زیادی در دست نیست، ولی به نظر می‌رسد به علت داشتن زندگی زیرزمینی خطر چندانی آنها را تهدید نکند.
تشخیص ظاهری گونه‌های حفار از یکدیگر بسیار مشکل است و نیاز به مقایسه جمجمه و دندان‌ها دارد.

آثار و نمایه‌ها خانواده حفارها

ردپای حفارها: از آنجایی که حفارها عمدتاً در زیر زمین زندگی می‌کنند به ندرت می‌توان ردپای آن‌ها را مشاهده کرد. دست‌های آن‌ها به طور قابل توجهی اصلاح شده‌است که در راه رفتن معمولی از آنها استفاده نمی‌کنند. پاهای موش کور انحراف دارد به طوری که لبه داخلی آن به طرف پایین چرخیده و کف پا که فاقد پینه است به طرف عقب چرخیده است. بنابراین بر روی لبه جلویی پا و 5 انگشت بلند و پهن که در ردپا به صورت یک ردیف با انحنای کم شامل 5 تا 6 دندانه است، راه می‌رود. پا به طور قابل توجهی کوچک‌تر از دست و دارای 5 انگشت است. پاها دارای چنگال‌های بلند و باریک هستند و در ردپاها پینه‌های کوچکی قابل مشاهده است. موش کور بر روی تمامی پاهای خود حرکت می‌کند. اندازه ردپاها تقریباً دارای 1.5 سانتی‌متر طول و 1.1 سانتی‌متر عرض است.

الگوی ردپا حفارها: هنگام راه رفتن طول گام‌ها 3 تا 4 سانتی‌متر و فاصله بین 2 پا نسبتاً زیاد است و بین 2 پا این فاصله بیشتر می‌شود. هنگامی که با سرعت زیادی راه می‌رود به ازای هر قدم حرکت با پا، دست ها 2 بار حرکت می‌کنند.

از خانواده حفارها در ایران تا کنون 3 گونه شناسایی شده است:

راسته حشره‌خواران

• خانواده حفارها

- گونه حفار مدیترانه‌ای
- گونه حفار قفقازی
- گونه حفار ایرانی (موش کور ایرانی)

دریافت مشاوره تخصصی رایگان