طایفه در ساختار اجتماعی ایلات
طایفه در معنای عام به مفهوم هر واحد خویشاوندی پدر نسبی اعم از کوچ‌نشین یا روستایی، دامدار یا زارع، دارای سازمان اجتماعی ایلیاتی یا فاقد آن است. اما در جامعه ایلیاتی، طایفه واحدی اجتماعی- سیاسی در بالای هرم این جامعه است که از چندین تیره تشکیل می‌گردد. طایفه لزوماً دارای نظام خویشاوندی و روابط پدرتباری نیست. به عبارت دیگر افراد یک طایفه می‌توانند خویشاوندان پدرتبار بوده و یا از اتحاد سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی تیره‌های مختلف تشکیل شده باشند.
نام طایفه‌ها
اگر تیره‌های طایفه دارای نیای مشترکی (چه واقعی و چه اساطیری) باشند، طایفه به نام او نامیده می‌شود. همچنین یک طایفه ممکن است به نام قلمرو آن طایفه نام‌گذاری شود همانند طایفه دره شوری در فارس و یا خاشی در سیستان و بلوچستان. همچنین ممکن است یک طایفه به نام تیره قدرتمند آن طایفه نامیده شود.
در بسیاری از موارد تیره‌های ضعیف برای در امان ماندن از تعرض، به طوایف قدرتمند پیوسته و چتر حمایتی طایفه بر سر آنان قرار می‌گیرد. به همین دلیل جمعیت طوایف قدرتمند به تدریج افزایش یافته و به صورت ایل در می‌آیند. تیره‌های عرب‌زبان در ایل باصری فارس نمونه این مورد هستند.
سرزمین‌ها و مراتع هر طایفه مشخص است که در بین تیره‌های آن طایفه به طور نامساوی تقسیم می‌شود.
هدایت طایفه
هدایت هر طایفه را یک کلانتر برعهده دارد که قدرتمندترین فرد طایفه محسوب می‌شود. کلانتران نقش معاونان ایلخانان را داشته و دستورات ایلخانان از طریق آنها به طایفه اعلام می‌شود.
طایفه همچنین به معنای گروه‌های مستقلی که عضو هیچ ایلی نیستند ولی از نظر جمعیت تعدادشان کم بوده و عنوان ایل به آنها تعلق نمی‌گیرد، نیز اطلاق می‌شود. به عنوان نمونه طوایف بلوچ که اکثراً در گروه‌های کوچک جدا از هم قرار دارند و به صورت اتحادی از طوایف و یک ایل در نیامده‌اند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ساختار اجتماعی - سیاسی کوچ‌نشینان
(از کوچک به بزرگ)
خانواده
دودمان
تیره
طایفه
ایل