علائم حیاتی- نبض انسان

نبض در واقع موجی است که از مبداء سرخرگ‌های بدن (قلب) به صورت گریز از مرکز به سرخرگ‌های کوچک‌تر و محیطی انتقال پیدا می‌کند. به عبارت دیگر تپش و ضربان قلب در سرخرگ‌ها به صورت نبض نمود پیدا می‌کند. بنابراین اگر کسی با گوشی پزشکی به صدای قلب گوش دهد و همزمان نبض بیمار را بگیرد، میان یکی از صداهای قلب و نبض همزمانی نسبی احساس می‌شود. در واقع نبض، شاخص و نشان کارکرد قلب است.

آموزش کمک‎های اولیه و امداد توسط استاد حاجی علی‎رضایی- برای دیدن ویدیوهای بیشتر می‌توانید به صفحه استاد حاجی‌علیرضایی به آدرس komakemdad@ در اینستاگرام سر بزنید.

چک کردن نبض انسان

همان‌گونه که گفته شد نبض در تمام سرخرگ‌های بدن وجود دارد اما در قسمت‌هایی قابل معاینه است که سرخرگ از بستر نسبتاً سفتی عبور کند. به عبارت دیگر هر کجای بدن که سرخرگ از روی استخوان رد شود و شما مسیرش را ببندید، نبض قابل معاینه است. هنگام بررسی نبض، باید شدت، سرعت و ریتم را ارزیابی کنید.
نبض‌های شریانی را می‌توان در مکان‌های مختلف اطراف بدن بررسی کرد. معاینه سیستماتیک به طور معمول شامل لمس نبض‌های رادیال، براکیال، کاروتید، فمورال و ... است. در شرایط خاص ممکن است مکان‌های دیگری از نظر نبض مورد بررسی قرار گیرند، بنابراین به صورت کلی، اینکه چه نبض‌هایی را لمس کنید به زمان و فرصت شما برای معاینه، بستگی دارد.

در جدول زیر، محل لمس و معاینه‌ تعدادی از نبض‌ها مشخص شده است.

لمس باید با استفاده از نوک انگشتان انجام شود. از انگشت شست و اشاره می‌توان برای لمس نبض‌ها استفاده کرد اما توصیه می‌شود که انگشت اشاره برای لمس نبض‌ها مناسب‌تر باشد. چرا که در صورت استفاده از انگشت شت امکان اینکه نبض بیمار با نبض معاینه‌کننده اشتباه شود، بیشتر است. به یاد داشته باشید که بهتر است نبض‌ها را در 2 طرف معاینه کنید و با یکدیگر مقایسه کنید. در هیچ شرایطی، نبض‌های کاروتید را همزمان با یکدیگر لمس و معاینه نکنید.

نبض‌ها را سفت فشار ندهید و 3 ویژگی را در نبض مشخص کنید:
سرعت نبض
ریتم نبض
شدت نبض

سرعت نبض یا (Pulse rate)

اولین چیزی که از نبض می‌توان برداشت کرد تعداد ضربات آن در 1 دقیقه است. از آنجایی که نبض انسان معمولاً پدیده‌ای منظم است، اگر تعداد آن را در 15 ثانیه یا 30 ثانیه نیز بشمارید و حاصل را در 4 یا 2 ضرب کنید. تعداد نبض در دقیقه حاصل می‌شود.
ضربان نبض طبیعی در حالت استراحت، بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه (bpm) است. نبض در کودکان معمولا سریع‌تر است.
نبض نامنظم یا نبض آهسته باید در مدت زمان طولانی‌تری ارزیابی شود. نبض منظم را باید حداقل برای 30 ثانیه و نبض نامنظم را برای حداقل 1 دقیقه ارزیابی کرد.
هنگام خواب نبض انسان به حداقل خود می‌رسد (اما نه کمتر از 50 بار دقیقه) و در فعالیت ورزشی به حداکثر خود می‌رسد (اما معمولاً نه بیشتر از 150 ضربان در دقیقه).
افراد ورزشکار نیز معمولاً در حالت استراحت نبض کند دارند (بین 50 تا 70 بار در دقیقه) که این امر نشانه سلامت قلب و عروق این افراد است.

ریتم نبض (Pulse rhythm)

به صورت کلی، نبض‌ها باید با ریتم منظمی لمس شوند، یعنی تعداد دفعاتی که نبض به دست شما می‌خورد با فواصل یکسانی باشد. اما شرایط طبیعی و فیزیولوژیکی نیز وجود دارد که ریتم طبیعی و منظم نبض‌ها وجود ندارد. یکی از این شرایط آریتمی سینوسی است. آریتمی سینوسی زمانی اتفاق می‌افتد که ریتم نبض‌ با ریتم تنفسی تغییر کند. ریتم نبض‌ها با دم تندتر و با بازدم آرام‌تر می‌شود. این مسئله در کودکان و نوجوانان مشخص‌تر است اما در سنین بالای 30 سال کمتر دیده می‌شود.

شدت نبض (Pulse intensity)

شدت نبض را در 4 مقیاس، 0 تا 4 طبقه‌بندی می‌کنند:
• درجه 0 : عدم وجود نبض قابل لمس
• درجه 1+ : نبض ضعیف، اما قابل تشخیص
• درجه 2+ : نبض کمی ضعیف‌تر از نرمال
• درجه 3+ : نبض طبیعی
• درجه 4+ : نبض Bounding

در شوک‌ها، سرعت نبض بالا ولی شدت آن بسیار کم است و ضعیف لمس می‌شود. در شرایط هایپردینامیک مثل ورزش، اضطراب، بارداری، تب، و ... سرعت نبض و شدت آن طبیعی یا Bounding است.

علائم حیاتی بدن انسان

1. نبض انسان
2. تنفس انسان
3. مردمک چشم
4. درجه حرارت بدن
5. رنگ پوست بدن
6. سطح هوشیاری

دریافت مشاوره تخصصی رایگان