گونه شبگرد هندی Indian Nightjar

نام فارسی: شبگرد هندی
نام علمی: Caprimulgus asiaticus
نام انگلیسی: Indian Nightjar
نام‌های محلی: ترکی: هیندوستان یاپالاغی، کردی: شوان خه‌له تینه‌ی هیندی

پرنده شبگرد هندی، 24 سانتیمتر طول دارد و به دشواری از شبگرد بلوچی و شبگرد معمولی تشخیص داده می‌شود و در زمره‌ی شبگردهایی است که لکه سفید روی بال‌ها و دمشان دیده می‌شود و به صورت سرگردان در منتهی‌الیه جنوب شرقی و گاهی نیز در جنوب مرکزی ایران دیده می‌شود. از صدایش به آسانی می‌توان آن را شناخت. از شبگرد بلوچی، به واسطه‌ی نوار نخودی قرمز پس گردن و تضاد بیشتر رنگ پر و بال، به خصوص با نوار نخودی روی پرهای پوششی و خال‌های سفیدی که گوشپرها را پوشانده است. تمیز داده می‌شود. از شبگردها، به واسطه‌ی دو نوار پهن کمرنگ در حاشیه‌ی خط بالی، شناخته می‌شود (در بال پرنده‌ی ماده سفیدی دیده نمی‌شود). سطح پشتی خاکستری مایل به زرد است و با رگه‌های سیاهی در وسط تارک و پشت دیده می‌شود. تک دو جفت شاهپرهای کناری دم سفید است و در پرواز، بال‌ها و دمش دراز به نظر می‌آید.

ویژگی‌های ظاهری گونه شبگرد هندی

طول بدن 22 تا 25 سانتیمتر و گستردگی بال‌ها 42 تا 47 سانتیمتر است. شبگردی کوچک جثه با بال‌ها و دم بلند است که شباهت زیادی به شبگرد معمولی دارد ولی به واسطه‌ی جثه کوچکتر و لکه‌های سفید بزرگ روی چهار شاهپر اولیه‌ی نزدیک به انتهای بال‌ها از آن متمایز می‌شود. نر و ماده همشکل و فاقد تغییرات فصلی هستند. پرنده‌ی بالغ با نیم‌طوق نخودی در پس گردن، روتنه‌ی خاکستری مایل به قهوه‌ای کمرنگ همراه با رگه‌رگه‌ی سیاه و لکه‌ی سفید بزرگی در دو طرف گلوی نخودی رنگش مشخص می‌شود. در پرواز لکه‌های سفید در انتهای دو جفت پرهای کناری دم به خوبی نمایان است. پرنده‌ی نابالغ شباهت زیادی به بالغ‌ها دارد ولی روتنه رگه‌رگه‌ی سیاه کمتری دارد و نوک شاهپرهای پرواز سفید است.

در دوره راهنمایان طبیعتگردی تمام گونه‌های جانوری ایران و زیستگاه‌هایشان معرفی خواهند شد، برای دریافت مشاوره و شرکت در دوره فرم زیر را پر نمایید.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان

ویژگی‌های زیستی گونه شبگرد هندی

درختزارها و بوته‌زارهای باز، دامنه‌ی تپه‌ها، جنگل‌های تازه کاشت، باغ‌ها و حواشی کشتزارها را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. به صورت انفرادی و یا در دسته‌های کوچک خانوادگی دیده می‌شود. پروازی بی‌صدا، سبک و نامنظم دارد. در طول روز بر روی زمین به استراحت می‌پردازد و به واسطه‌ی رنگ‌آمیزی بدن به سختی در سطح زمین قابل مشاهده است. بعد از غروب آفتاب فعالیت تغذیه‌ای خود را آغاز می‌کند و بیشتر از پروانه‌ها، سوسک‌ها و سایر حشرات شب پرواز تغذیه می‌کند.

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه شبگرد هندی در ایران

اطلاعات موثقی از وضعیت اخیر پراکنش این پرنده در کشور در دست نیست.

وضعیت حفاظتی گونه شبگرد هندی

در فهرست پرندگان حمایت شده جهانی و ملی قرار ندارد.

طبقه‌بندی گونه شبگرد هندی

صدای پرنده شبگرد هندی

صدای این پرنده، فریاد مانند و شبیه «چاک- چاک-چاک-چاک ر-ر-ر» شنیده می‌شود.

سایر اعضای این خانواده را بشناسیم

راسته شبگرد سانان

خانواده شبگردیان

- گونه شبگرد معمولی (شبگرد اروپایی)
- گونه شبگرد مصری (شبگرد دشتی)
- گونه شبگرد هندی
- گونه شبگرد بلوچی

Caprimulgus asiaticus

Morphological characteristics: 22-25 cm length and 42-47 cm wingspan. A small nightjar with long wings and tail. Resembles European Nightjar C. europaeus, but is smaller and has white patches on primaries. Sexes almost similar with no seasonal variation. Adult has distinct buff collar, light greybrown upperparts streaked black, prominent buff throat patch. White patches on tail corners conspicuous in flight. Juvenile like adult but upperparts less streaked black and flight feathers with white tips.
Biological characteristics: Prefers deciduous woodland, semi-desert with patchy scrub, young plantations, and fallow or cultivated fields with hedges, and trees in plains and hills. Solitary or in small family groups. Flight quiet and with regular wing-beats. Hunts butterflies, beetles, and other large insects in low flight in twilight and at dusk, roosting by day on ground under scrub or in shade of rock or patch of vegetation, difficult to detect due to cryptic camouflage.
Distribution and abundance: Status uncertain. Reported as summer visitor by Zarudny in the northeast.
Conservation status: This bird is not listed in the global or national protected species

مطالب مرتبط

گونه شبگرد بلوچی Sykes`s Nightjar

گونه شبگرد بلوچی، 22 سانتیمتر طول دارد و به رنگ خاکستری دیده می شود و به واسطه شکل ظاهریش، در حالت نشسته، از سایر شبگردها متمایز است. این گونه از شبگردها، دشت‌های مسطح و باز واقع در نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی و شوره‌زارهای با درختان و گیاهان پراکنده، کوتاه و تنک همچنین مزارع متروکه را به عنوان زیستگاه برمی‌گزیند. از وضعیت پراکنش پرنده شبگرد بلوچی در کشور اطلاعات دقیقی موجود نیست.

گونه شبگرد معمولی European Nightjar

پرنده شبگرد، 26 سانتیمتر طول دارد و فراوان‌ترین شبگرد در خاورمیانه است. که به واسطه‌ی تارک تیره مایل به خاکستری با چانه و گلوی قهوه‌ای و روتنه خاکستری با نوارهای پهنی که در خط بالی بر زمینه قهوه‌ای تیره و نخودی رنگ دارد، مشخص می‌شود. در پرنده نر، خال‌های سفیدی در بال و دم به چشم می‌خورد. گونه پرنده شبگرد از راسته شبگردسانان در جنگل ها واراضی پست، حاشیه جنگل‌ها و میان جنگل‌هایی که سرخس روییده باشد و حوالی تپه‌های شنی به سر برده و روی زمین تخمگذاری می‌کند. در ایران، تابستان‌ها فراوان است.

گونه شبگرد مصری Egyptian Nightjar

گونه شبگرد مصری در ایران از خانواده شبگردیان، 25 سانتیمتر طول دارد و کمرنگ‌ترین شبگرد در میان شبگردهای منطقه است. بسیار شبیه شبگرد دشتی است، خال‌های تیره رنگ و ریزی بر روی تنه‌اش دیده می‌شود و به واسطه‌ی اندازه‌ی بزرگتر، رنگ شنی خاکستری با رگه‌های نخودی د رتوک پرهای پوششی بال، که به خوبی مشخص نیست، و لکه‌ی سفیدی که در حاشیه گردن (که غالبا به دشواری قابل مشاهده است) شناخته می‌شود. در پرواز، زیر بال‌ها بسیار کمرنگ و روی بال‌های پرواز بسیار تیره است که آشکارا در تضاد با پرهای پوششی روی بال قرار دارد. هر دو جنس نر و ماده فاقد لکه‌ی سفید روی بال هستند، اما روی پرهای خارجی دمشان خال‌های کرم رنگی دیده می‌شود. از ویژگی‌های مهم این شبگرد صدای آن است. از شبگرد بلوچی به واسطه‌ی پرو بال شنی بی‌رنگ؛ که در لا به لای پرهای تیره‌ی پروازش دیده می‌شود و نیز فقدان لکه‌های سفید روی بال، متمایز می‌شود.

آشنایی با خانواده شبگردیان

راسته شبگرد سانان در ایران، یک خانواده با نام خانواده شبگردیان دارد. پرواز شبگردیان بی سر و صدا همراه با بال‌بازَروی و سرعت گرفتن‌های ناگهانی برای گرفتن شکار است. خانواده شبگردیان 4 گونه در ایران دارد.

راسته شبگرد سانان Capirmulgiformes

راسته شبگرد سانان در ایران،1 خانواده به نام خانواده شبگردیان و 4 گونه در ایران دارد. شبگرد سانان، پرندگانی شب زیبا بال‌های بلند و کشیده، دم دراز، چشمان بزرگ و خیره و منقار کوچک را در بر می‌گیرد. حشراتی مانند سوسک‌ها و قاب بالان را در شب شکار کرده و به صورت موازی بر شاخه درخت می‌نشینند.