نقش تزیینات در هنر ایران
میل به نمایش زیبایی و شکوه در انسان سبب شده، که از همان ابتدا هر مصنوع دست خود را مزین و زیبا بسازد. در ایران نیز مجسمه‌ها و ظروف تزیین‌شده با نقوش مختلف و به‌جامانده از دوران باستان، گواه این سخن است. نقش برجسته‌ها و مجسمه‌های هخامنشی ضمن نمایش اعتقادات معنوی و آسمانی، از چنان دقت و زیبایی برخوردارند که گویی با ابزارهای جواهرسازی تراش خورده‌اند. هنرمندان ساسانی در منقوش کردن ظروف و وسایل تزیینی و گچ‌بری‌های معمارانه در تاریخ هنر جهان، جای مهمی را برای خود باز کرده‌اند.
تزیینات در معماری اسلامی
معماران و هنرمندان مسلمان نیز با الهام از حدیث "خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد" سعی در بیان زیبایی در همه هنرها و حرفه‌ها را داشتند. این ذوق زیبایی‌طلبی چیزی جدای از زندگی عادی آن‌ها نبود. هنر جزیی جدا شده و نمایش داده شده در موزه‌ها نبود بلکه متعلق به بطن زندگی آنان بود. تزیین در معماری اسلامی ساختمان را همچون پوششی در بر می‌گیرد.
تجلی زیبایی و شکوه در هنر
عناصر تزیین بیشتر شامل خوشنویسی، نقوش هندسی و گیاهی، نور و آب بود. ولی تکثیر و تلفیق آن‌ها جلوه‌های غنی و درخشانی از فرم‌های مختلف را به نمایش می‌گذاشت. در این معماری از آنجایی که هنر و عناصر تزیینی در خدمت اعتقادات بود و این عقاید بر کل زندگی و کاربری‌های مختلف معماری جاری بود، بنابراین در نوعی خاص از بنا به کار نمی‌رفت. بلکه برای تمامی انواع بناها و اشیا، در تمامی سرزمین‌ها به کار گرفته می‌شد.
تزیین وابستگی و پیوستگی هنرهای مختلف در هنر اسلامی را بیشتر نمایان می‌ساخت. مثلاً گاهی اوقات کف و سقف یک بنا نقش یکسان ولی در دو رشته مختلف هنری را به نمایش می‌گذاشت. به عنوان مثال در یکی از فضاهای مجموعه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی فرشی پهن بود، که دقیقاً مشابه نقش سقف همان فضا بود.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان