بخشهای مختلف اتمسفر و ترکیب آنها
ترکیب اتمسفر-Atmosphere ساده بوده و تقریباً به طور کامل از سه عنصر نیتروژن، اکسیژن و آرگون تشکیل شده است. غلظت برخی از مواد موجود در اتمسفر که شامل اجزای سازنده اصلی می‌شود، حداقل از نظر تغییرات کوتاه مدت ثابت است. سایر ترکیبات و خصوصاً آب، تغییرات زیادی را در دوره‌های کوتاه زمانی نشان می‌دهند. بخار آب اتمسفر زمین می‌تواند تا 4 % هم برسد.
| ترکیبات اصلی اتمسفر و درصد وزنی آنها |
| نیتروژن |
78 %
|
| اکسیژن |
21 %
|
| آرگون |
0.94 %
|
| دی اکسید کربن |
0.03 %
|
| هیدروژن |
0.0005 %
|
جریان‌های همرفتی در ارتفاع کمتر از 60 کیلومتر باعث ثابت ماندن نسبت ترکیب‌های مختلف می‌شود. در بالاتر از این ارتفاع، جدایش ثقلی را میتوان بر اساس وزن ملوکولی مشاهده نمود. به همین دلیل است که لایه‌ای از اتمسفر که در زیر 60 کیلومتر واقع می‌شود را اغلب هوموسفر-Homosphere می‌گویند. هوموسفر شامل لایه‌های موجود در زیر این ارتفاع است.
بخش پایینی اتمسفر که همرفتیی (کانوکشن) در آن جریان غالب است، تروپوسفر-Troposphere نام دارد و تا ارتفاع بیش از 10 کیلومتری گسترش دارد و بالاتر از این لایه استراتوسفر-Stratosphere واقع شده است، که این نام به دلیل خاصیت چند لایه‌ای بودن آن است و تا ارتفاع حدود 50 کیلومتر وجود دارد.
مرز بین تروپوسفر و استراتوسفر هم با عرض جغرافیایی و هم با فصول مختلف تغییر می‌کند. در بالاتر از 80 کیلومتری سطح زمین لایه یونوسفر-Ionosphere وجود دارد. در این لایه یون‌ها به دلیل یونیزاسیون القایی ناشی از تشعشات ماورای بنفش خورشید، بوجود می‌آیند.
لایه‌ای که به آن اوزون گفته می‌شود، عمدتاً در استراتوسفر و تقریباً در ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری قرار دارد. گاز اوزون شکلی از اکسیژن است که مولکول آن بجای دو اتم، شامل سه اتم اکسیژن است. در لایه اوزن پرتوهای فرابنفش باعث می‌شوند که مولکول‌های معمولی اکسیژن به دو اتم تفکیک شوند. وقتی یک اتم منفرد اکسیژن با یک مولکول دو اتمی اکسیژن برخورد می‌کند یک مولکول اوزون تشکیل می‌شود. این فرآیند برگشت‌پذیر است و سرانجام به مولکول‌های معمولی تبدیل می‌شود. لایه اوزون به مقدار زیادی پرتوهای بلندتر فرابنفش و بخشی از طول موج‌های مرئی و فروسرخ را نیز جذب می‌کند. جذب این پرتوها باعث گرم شدن لایه اوزون می‌شود و در نتیجه دما در ارتفاعات زیر 50 کیلومتر بالاتر می‌رود.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان