دستگاه گوارش خزندگان
خانه / سرفصل های دوره راهنمایان گردشگری / آشنایی با خزندگان و دوزیستان / دستگاه گوارش خزندگان

دستگاه گوارش خزندگان

بیشتر خزندگان گوشت‌خوارند و از این رو دستگاه گوارش ساده و کوتاهی دارند. سرعت گوارش غذا در این موجودات به دلیل متابولیسم کُند آنها نسبت به پرندگان و پستانداران کمتر است. خون‌سرد بودن این موجودات، نیاز آنها به انرژی را بسیار کم کرده است. از این رو در صورتی که یک خزنده بزرگ همانند یک کروکودیل و یا یک مار بزرگ جثه غذای حجیمی را ببلعد، ممکن است تا ماه‌ها به آهستگی آن را هضم کرده و از انرژی آن استفاده نماید. با این که در حال حاضر بیشتر خزندگان گوشت‌خوارند اما در آغاز عصر خزندگان، گروه‌های زیادی از آن‌ها رژیم گیاه‌خواری داشته و از گیاهان غول‌آسای آن زمان تغذیه می‌کرده‌اند. امروزه تنها برخی از سوسمارها و لاکپشت‌ها تمام و یا بخشی از غذای مورد نیاز خود را از گیاهان تامین می‌کنند. از آنجایی که خزندگان فاقد دندان‌های پیچیده‌ای که در پستانداران گیاه‌خوار دیده میشود، هستند، نمی‌توانند با جویدن غذا، گیاهان را آماده گوارش نمایند. آنها برای حل این مشکل به همراه غذای خود مقداری خرده سنگ نیز می‌بلعند. این خرده سنگ‌ها که گاسترولیت نیز نامیده می‌شود در معده جانور به خرد کردن غذا کمک می‌کند. همچنین خزندگان آبزی مانند لاکپشت‌ها و کروکودیل‌ها از گاسترولیت به عنوان وزنه جهت غوطه‌ور شدن در آب استفاده می‌کنند.

گوارش

تمامی خزندگان خون‌سردند. به این معنی که توانایی ثابت نگه‌داشتن دمای بدن خود را نداشته و همواره به منبع گرمایی خارجی وابسته‌اند. از آنجایی که تغییرات دمایی بدن خزندگان نسبت به پستانداران و پرندگان بیشتر است، بنابراین برای حیات خود به آنزیم‌هایی نیاز دارند که در پهنه دمایی وسیع‌تری فعال باشند. دمای بهینه در میان گونه‌های خزندگان متفاوت است اما این دما از دمای بهینه جانوران خونگرم پایین‎تر است. دمای بدن جانور در زمان فعالیت بالاتر است و به محض این که از انجام فعالیت باز ایستد به دلیل متابولیسم کندش، دمای بدن به سرعت پایین می‌آید. در خزندگان نیز همانند سایر حیوانات، فعالیت‌های ماهیچه‌ای ایجاد گرما می‌کند. این گرما در خزندگانی مانند لاکپشت‌های پشت چرمی که نسبت حجم به سطح بدنشان زیاد باشد باعث می‌شود علیرغم خون سرد بودن دمای بدنشان از دمای محیط بیشتر باشد. باور بر این است که این سازوکار افزایش دمای بدن که گیگاتوترمی خوانده می‌شود، در دایناسورها و سایر خزندگان بزرگ منقرض شده نیز وجود داشته است.
مزیت این متابولیسم کند آن است که خزندگان جهت انجام فعالیت‌های زیستی به غذای کمتری نیاز دارند. خزندگان با جذب گرما از محیط خارج در زمان نیاز به فعالیت و همچنین سرد ماندن در زمان عدم نیاز به حرکت، در مقایسه با یک جانور خونگرم هم‌اندازه خود به صرفه‌جویی مقادیر قابل توجهی انرژی می‌پردازند. به عنوان مثال یک کروکودیل در مقایسه با یک شیر هم وزن خود به یک دهم تا یک پانزدهم غذا نیاز داشته، می‌تواند تا 6 ماه بدون غذا به زندگی خود ادامه دهد. این نیاز کم به مواد غذایی در خزندگان به آنها امکان زیستن در مکان‌هایی را می‌دهد که از نظر غذایی فقیرند و امکان تامین غذا برای پستانداران و پرندگان بزرگ جثه فراهم نیست. عدم امکان تامین انرژی زیاد در بازه زمانی طولانی مدت، امکان تعقیب و گریز طولانی را از خزندگان گرفته است. احتمالاً این دلیل تکامل سازوکار خونگرم بودن در پرندگان و پستانداران است.


دریافت مشاوره تخصصی رایگان




مطالب مرتبط


برچسب ها


ارسال پیام


 
 
 
کد بالا را در کادر وارد نمایید :