گونه خفاش مقبره ای شکم برهنه Naked-rumped Tomb Bat
نام فارسی: خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
نام علمی: Taphozous nudiventris
نام انگلیسی: Naked-rumped Tomb Bat
ویژگی‌های ظاهری گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
طول سر و بدن 85 تا 115 میلی‌متر، طول ساعد 64 تا 83 میلی‌متر، طول دم 29 تا 43 میلی‌متر و وزن 46 تا 83 گرم است. از خفاش مقبره‌ای مصری بزرگ‌تر است. رنگ آن در پشت قهوه‌ای روشن است که گاهی به خاکستری می‌زند و شکم کم‌رنگ‌تر است (بچه‌ها خاکستری تیره‌اند). حدفاصل پایین شکم و پشت تا ابتدای پرده دم برهنه است. نیمی از دم از وسط سطح پشتی پرده دمی بیرون می‌زند. پوزه برهنه و رنگ آن قهوه‌ای تیره است. در گلوی نرهای بالغ کیسه کوچک وجود دارد که بوی خاصی تولید می‌کند. گوش‌ها بلند و باریک‌اند و از هم فاصله زیادی دارند. گوشک آن در انتها گرزمانند است. مهمیز بلندی به طول 20 میلی‌متر دارد. دارای یک کیسه پوستی است که زند زبرین را به آخرین استخوان کف دست متصل می‌کند. دو ریختی جنسی دارد و نرها از ماده‌ها بزرگ‌ترند. زیرگونه غرب ایران (T.n.magnus) از زیرگونه جنوب شرقی (T.n.zayidi) بزرگ‌تر است.
ویژگی‌های زیستی گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
قبل از تاریک شدن هوا، با پرواز آرام در ارتفاع بالا (60 تا 90 متری از سطح زمین) پرواز می‌کند و با تاریک شدن هوا از ارتفاع خود می‌کاهد. مانورهای جالبی در هوا می‌دهد. بال‌های باریک و کشیده‌ای دارد و سریع و باقدرت پرواز می‌کند. هنگام شکار تا مسافت زیادی از خوابگاه دور می‌شود. معمولا در ارتفاع زیاد شکار می‌کند. تجمع‌طلب است و کلنی‌هایی با چند صد یا حتی چند هزار فرد تشکیل می‌دهد. نر و ماده با هم هستند و جدایی جنسی وجود ندارد. ممکن است در خوابگاه با گونه‌های دیگری همچون خفاش‌های دم‌موشی شریک شود. با پاها و شست‌هایش به دیواره‌های عمودی می‌چسبد و در صورت نزدیک شدن انسان از پهلو عقب‌نشینی می‌کند. در موقع استراحت بسیار فعال و پر سر و صدا است و با مهارت زیادی راه می‌رود. قادر است از دیوارهای عمودی و تخته‌سنگ‌ها بالا برود. احتمالاً خواب زمستانی ندارد، در فصل تابستان بعضی جمعیت‌ها به مناطق گرم‌تر مهاجرت می‌کنند.
تغذیه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه: از سوسک‌ها، جیرجیرک‌ها، ملخ‌ها، سوسری‌ها، بیدها، واسپ‌ها و موریانه‌های بالدار تغذیه می‌کنند. طعمه قوش‌ها و جغدها می‌شود.
تولید مثل خفاش مقبره‌ای شکم برهنه: در فصل زادآوری نرها از کیسه گلویی‌شان یا غدد سطح شکمی سر و گردن ماده چسبناک و سیاه‌رنگی ترشح می‌کنند که بوی تندی دارد. جفت‌گیری در پاییز انجام می‌شود. پس از حدود 98 روز آبستنی در اواخر فروردین، اوایل خرداد یا اواخر تیر (بسته به جمعیت) 1 نوزاد به دنیا می‌آید. هنگام پرواز، نوزاد به پستانک‌های سینه‌ای مادر می‌چسبد. احتمالاً ماده‌ها در 9 ماهگی و نرها در 21 ماهگی قادر به تولیدمثل هستند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه در ایران
در مناطق خشک و نیمه‌خشک یافت می‌شود. خفاش مقبره‌ای شکم برهنه ،خفاشی شکاف‌زی است که در ایران اغلب در خوابگاه‌های تابستانی‌اش در درزها و شکاف‌های میان صخره‌ها یا زیر سقف مقبره‌های قدیمی و ساختمان‌های بزرگ یافت می‌شود. برای زمستان‌خوابی به غارهای طبیعی، تونل‌های زیرزمینی و شکاف دیوار ساختمان‌ها می‌رود. به آب وابسته است و از آبگیرها خیلی فاصله نمی‌گیرد. در ایران در فصل مناسب نسبتا فراوان است اما ظاهرا در پاکستان، عراق و شبه‌جزیره عربستان بیشتر مشاهده می‌شود. تاکنون از استان‌های آذربایجان غربی، خوزستان، بوشهر، کرمانشاه، تهران و سیستان و بلوچستان گزارش شده اما حضور آن در سرتاسر کشور از رشته‌کوه البرز به پایین محتمل است.
پراکنش جهانی گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
پراکندگی این خفاش در دنیا در شمال و غرب آفریقا، غرب تا جنوب شرقی آسیاست.
وضعیت حفاظتی گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
این خفاش پراکندگی گسترده‌ای دارد، نسبت به تغییرات زیستگاه و مزاحمت‌های انسانی تحمل زیادی نشان می‌دهد و جمعیت بزرگی با روند ثابت دارد. از این رو در فهرست سرخ IUCN در طبقه کمترین نگرانی (LC) قرار دارد. مهمترین عوامل تهدید آن عبارتند از تخریب خوابگاه و آفت‌کش‌ها. هیچ اقدام حفاظتی خاصی برای این گونه انجام نمی‌شود.
طبقه بندی گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
سایر اعضای خانواده خفاش‌ها را بشناسیم
زیر راسته خفاش‌های کوچک
- گونه خفاش مقبره‌ای معمولی
- گونه خفاش مقبره‌ای شکم برهنه
External Features: HB 85-115 mm, FA 64-83 mm, T 29-43 mm and W 46- 83 gr. Larger than Egyptian Tomb Bat. It is light brown on the back, occasionally tinted greyish, with the abdomen lighter in colour (the young are greyish black). The lower back and abdomen is quite naked. The tail protrudes through the dorsal surface of the tail membrane at the midpoint. The hairless muzzle is dark brown. A small gular sac is present on the throat of adult males that produces a distinctive odour. The ears are tall and narrow and are widely separated from each other. The tragus is club-shaped distally. The calcar is long and about 20 mm in length. There is a wing pouch that attaches the radius to the last metacarpal. Sexual dimorphism is apparent, with males larger than females. The western subspecies (T.n.magnus) is larger in size than the south-eastern one (T.n.zayidi).
Biological Features: Emerges a shortly after sunset. A swift and strong flier with long, narrow wings. While foraging, travels far from the roost. Usually hunts high in the air. Feeds on beetles, crickets, grasshoppers, cockroaches, moths, wasps and winged termites. Falls prey to hawks and owls. A gregarious species with colonies of up to several hundreds or even thousands individuals. No sexual segregation at the roost. Roosts may be shared with other species such as Rhinopoma. Adhere by feet and thumbs to a vertical surface and will scuttle sideways when approached. During the breeding season, males secrete a blackish viscous pungent fluid from their throat pouch or glands in ventral surface of head and neck. Mating occurs during autumn. A single young is born in mid-April, late May or mid-July (population-dependent) after a gestation period of about 98 days. The young cling to their mother’s pectoral teat in flight. Some populations migrate and some store fat reserves (orange sub-cutaneous layer) for hibernation.
Habitat, Distribution and Abundance: Found in arid and semi-arid regions. A crevice-dwelling bat, found in Iran often in its summer roosts at narrow cracks and fissures in cliffs or beneath the roofs of old tombs and large buildings. Winter roosts in natural caverns, underground tunnels and crevices in buildings. Often associated with large water bodies. It is a nearly common bat species in Iran seasonally, but occurs most in Pakistan, Iraq and Arabian Peninsula. Recorded from West Azarbaijan, Khuzestan, Bushehr, Kermanshah, Tehran and Sistan and Baluchestan provinces, but may well occur throughout the country south of the Alborz Mountains.
Conservation Status: It has a wide distribution, reasonable tolerance of habitat modification and human disturbance, and a large population with stable trend, hence listed as “Least Concern” (LC) in IUCN Red List of threatened species. Impacted negatively by loss of roosts and use of pesticides. No specific conservation measures are in place for this species.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان