گونه دوپای ویلیامز Williams’s jerboa
نام فارسی: دوپای ویلیامز
نام علمی: Allactaga Williamsi
نام انگلیسی: Williams’s jerboa
ویژگی‌های ظاهری گونه دوپای ویلیامز
طول سر و بدن 107 تا 150 میلی‌متر، طول دم 185 تا 255 میلی‌متر، طول کف پای عقب 53 تا 74 میلی‌متر، طول گوش 31 تا 59 میلی‌متر و وزن 53 تا 142 گرم است. بزرگترین گونه جنس Allactaga در ایران است. سر به نسبت بزرگ و گرد، گوش‌ها بزرگ و بیضی شکل و چشم‌ها درشت هستند. رنگ موهای پشت بدن قهوه‌ای تیره تا زرد حنایی، روی کمر تیره، پهلوها حنایی و پایین بدن کاملا سفید رنگ است. مرز میان موهای پشتی و شکمی تقریبا متمایز است. دم بزرگتر از طول سر و بدن (160 درصد سر و بدن) و 3 رنگ است. قسمت قاعده‌ای زرد اخرایی، دسته موهای انتهایی سیاه و نوک دم سفید رنگ است. گاهی اوقات قبل از دسته موهای انتهایی یک دسته موی نارنجی رنگ دیده می‌شود. پاها دارای 5 انگشت و کف پا برهنه است.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های زیستی گونه دوپای ویلیامز
گونه دوپای ویلیامز شبگرد است. روز را در لانه‌هایی به طول 100 تا 160 سانتی‌متر به سر می‌برد. عمق اتاقک‌های لانه از سطح زمین 29 تا 55 سانتی‌متر است. لانه معمولا 1 سوراخ دارد و داخل آن با مواد نرمی مانند پشم و مو پوشانده می‌شود. 1 تا 2 ساعت بعد از تاریک شدن هوا فعالیتش را شروع می‌کند و مسافت طولانی را طی می‌کند. حدود 2 ماه در زمستان به خواب زمستانی می‌رود و برای این دوره، ذخیره غذایی انبار نمی‌کند. تابستان‌خوابی در این گونه مشاهده نشده است.
رژیم غذایی: با توجه به فصل تغییر می‌کند. در فصل بهار از حشرات و لارو آنها به عنوان مکمل‌های پروتینی و در سایر فصول از مواد گیاهی تغذیه می‌کند.
تولید مثل: 2 بار در سال تولیدمثل می‌کند و در هر زایمان 3 تا 6 نوزاد به دنیا می‌آورد. هنگام تولد بچه‌ها دارای دم و پاهای کوتاه هستند ولی بعد از 12 روز دم بلند شده و طول آن از طول سر و بدن بیشتر می‌شود. دوران شیر خوارگی حدود 40 روز است
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه دوپای ویلیامز در ایران
گونه دوپای ویلیامز برخلاف سایر دوپاها که در دشت‌ها مشاهده می‌شوند، در زیستگاه‌های استپی و سنگلاخی با پوشش گیاهی تنک، در مناطق کوهستانی رشته کوه‌های البرز و زاگرس تا ارتفاع 2,500 متر بالاتر از سطح دریا زندگی می‌کند. بیشتر در زمین‌های شیب‌دار و نزدیک تپه‌ها و به ندرت در اراضی کشاورزی مشاهده می‌شود. تاکنون از استان‌های آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، همدان، کرمانشاه، کردستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، قزوین و خراسان رضوی گزارش شده است. احتمالا پراکندگی گسترده‌تری در مناطق کوهستانی شمال شرقی و البرز دارد.
پراکنش جهانی گونه دوپای ویلیامز
پراکندگی دوپای ویلیامز در دنیا در ترکیه ، قفقاز تا افغانستان است.
وضعیت حفاظتی گونه دوپای ویلیامز
به دلیل جمعیت زیاد، پراکندگی وسیع و زیستگاه‌های استپی وسیع در کل محدوده پراکندگی‌اش، در فهرست سرخ IUCN در طبقه کمترین نگرانی (LC) قرار دارد.
طبقه بندی گونه دوپای ویلیامز
سایر اعضای خانواده دوپاها را بشناسیم
- گونه دوپای پنج انگشتی کوچک (دوپای کوچک)
- گونه دوپای ویلیامز
- گونه دوپای فرات
- گونه دوپای هاتسون (دوپای بلوچی)
- گونه دوپای توسی
- گونه دوپای کوتوله (خرگوشک)
- گونه دوپای سه انگشتی شمالی (دوپای خراسانی)
- گونه دوپای بلانفورد (پامسواکی بزرگ)
- گونه دوپای مصری کوچک (پامسواکی کوچک)
- گونه دوپای تالر
- گونه دوپای فیروز
External Features: HB 107-150 mm, T 185-255 mm, HF 53-74 mm, E 31-59 mm, and W 53-142 gr. This is the largest Allactaga species in Iran. The head is relatively large and round, with large, oval-shaped ears, and large eyes. The fur on the dorsum ranges from fawn to dark brown; darker on waist and fawn on the sides, while the venter is white. The transition from dark dorsum to white venter is rather distinct. The tail is 1.6 times the length of the HB. The tail tuft is fawn at the base, followed by a black or dark brown stripe of variable length, and the tip is pure white; with, a bundle of sub-terminal orange hairs sometimes visible. The feet have five toes and naked soles.
Biological Features: Williams’ jerboa is a nocturnal rodent, spending the day in 100 to 160 cm long burrows. The burrow chamber is located 29 to 55 cm below the surface and is lined with soft materials such as wool and hair. It breeds two times in a year and 3 to 6 young are born per litter. Young are born with a tail and short legs; tail outgrows BL within 12 days. The diet varies with season: insects and their larvae in spring and summer and other plant food in other season. It hibernates for two months during winter and does not stock food. There is no aestivation.
Habitat, Distribution and Abundance: The preferred habitat of this jerboa is steppe and rocky sparsely vegetated areas of Alborz and Zagros up to 2500 m, a.s.l. It is mostly found on slopes and hills, and rarely near cultivated areas. It has been reported to date from East Azarbaijan, West Azarbaijan, Hamedan, Kermanshah, Kordestan, Tehran, and Qazvin provinces. It is probably also present in mountainous steppes of the northeast due to its occurrence in Afghanistan.
Conservation Status: This species is categorized as “Least Concern” (LC) by IUCN due to its large and widely distributed populations.