گونه نهنگ آبی Blue Whale
نام فارسی: نهنگ آبی (نهنگ بزرگ) (وال آبی)
نام علمی: Balaenoptera musculus
نام انگلیسی: Blue Whale
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه نهنگ آبی
وال آبی بزرگ‌ترین جاندار شناخته شده كره زمین است و حتی جثه آن بیش از 4 برابر آپاتاسوروس، یکی از بزرگ‌ترین دایناسورهای شناخته شده است. طول بدن بین 22 تا 30 متر است اما در قطب جنوب به بیش از 33 متر و وزن آن بین 100 تا 160 و گاهی به 180 تن نیز می‌رسد. ماده‌ها از نرها بزرگ‌ترند. دارای 260 تا 400 جفت بالن سیاه رنگ و پهن در فک بالا هستند که طول آنها 50 تا 100 سانتی‌متر است. باله‌های سینه‌ای بلند و نوک‌تیز، باله پشتی بسیار كوتاه و در انتهای بدن كه هنگام زیر آب رفتن به‌راحتی دیده می‌شود. رنگ بدن در پشت خاكستری مایل به آبی با خال‌های سفید است. زیر شكم زرد رنگ به نظر می‌رسد. 2 سوراخ تنفسی در بالای سر دارد كه برای دم و بازدم از آنها استفاده می‌كند. بازدم فواره‌ای بلند به ارتفاع حدود 12 متر است. روی گلو 60 تا 88 شیار دارد که تا نزدیک ناف ادامه می‌یابد. سر پهن، از بالا U شکل و از پهلو صاف به نظر می‌رسد. گاهی اوقات با نهنگ باله‌پشتی (Balaenoptera physalus) اشتباه می‌شود که از نظر رنگ، شکل سر و شکل باله پشتی قابل تمایز است.
ویژگی‌های زیستی گونه نهنگ آبی
وال آبی از پستانداران دریایی، اغلب به صورت انفرادی و یا در گروه‌های 2 تا 4 تایی مشاهده می‌شود. به خوبی و با سرعت بالا شنا می‌كند. مهاجرت‌های طولانی از آب‌های سرد قطبی كه محل مناسب تغذیه است به مناطق گرم‌تر برای زادآوری دارد. اگرچه معمولا مدت کوتاهی زیر آب می‌ماند اما توانایی ماندن تا بیش از 30 دقیقه را نیز داراست. معمولاً با سرعت 22 کیلومتر در ساعت شنا می‌کند ولی در مواقع ضروری سرعتش را به 48 کیلومتر می‌رساند. فواره، عمودی و قیف مانند است و ارتفاع آن به 6 تا 12 متر می‌رسد. معمولاً پس از 8 تا 15 شیرجه سطحی با شیرجه‌ای عمیق به مدت نیم ساعت به زیر آب فرو می‌رود. نهنگ آبی تنها گونه‌ای از این جنس است که قبل از رفتن به زیر آب باله دمی آن در هوا دیده می‌شود، این نهنگ بلندترین صدا را در بین جانوران دارد. صدا با فرکانس کوتاه تولید می‌شود و در داخل آب تا صدها کیلومتر قابل شنیدن است.
تغذیه وال آبی: عمدتاً از کریل که نوعی سخت‌پوست میگو شکل کوچک است و دیگر گونه‌های پلانکتون، خرچنگ‌ها و ماهیان ریز تغذیه می‌کند. 1 نهنگ بالغ در زیستگاه تابستانی روزانه حدود 40 میلیون از این حیوانات را که وزن تقریبی آنها حدود 6 تن است می‌خورد. معمولاً در عمق کمتر از 100 متری به تغذیه می‌پردازد.
تولید مثل وال آبی: در فصل زمستان جفت‌گیری کرده و بعد از 11 تا 12 ماه 1 و به‌ندرت 2 بچه به طول 7 تا 8 متر و وزن 2.5 تا 4 تن به دنیا می‌آورد. دوران شیرخوارگی 7 ماه است، روزانه حدود 60 لیتر شیر می‌خورد و هر روز 90 کیلو به وزنش افزوده می‌شود. در 6 تا 7 سالگی بالغ می‌شود. ماده‌ها معمولاً هر 2 تا 3 سال یک بار می‌زایند.
طول عمر وال آبی: این نهنگ طعمه‌خوار طبیعی نداشته و طول عمر آن تا حدود 90 سال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه نهنگ آبی در ایران
وال آبی در آب‌های آزاد و عمیق اقیانوس‌ها زندگی می‌کند و گاهی برای تغذیه و تولیدمثل به آب‌های ساحلی نزدیک می‌شود. برخی ساکن و برخی مهاجر هستند. چون این نهنگ، در آب‌های عمیق زندگی می‌کند حضورش در آب‌های خلیج فارس اتفاقی و نادر است. گزارش‌های تایید نشده‌ای از مشاهده این گونه در نزدیکی سواحل جزیره قشم وجود دارد. تنها نمونه ثبت شده، لاشه به گل نشسته در سواحل کویت در سال 1963 است. با توجه به اینکه این گونه بارها در سواحل کشور عمان دیده شده است، احتمالا در آب‌های ایران در دریای عمان نیز حضور داشته باشد.
وضعیت حفاظتی گونه نهنگ آبی
اصلی‌ترین تهدیدات پیش رو برای گونه وال آبی، شکار و تغییرات حاصل از گرمایش جهانی است. در فهرست سرخ IUCN در معرض خطر انقراض (EN) و در پیوست I کنوانسیون CITES قرار دارد. ابتدا باید وضعیت حضور و پراکندگی دقیق این گونه در آب‌های ایران مشخص و سپس برای حفاظت آن برنامه‌ریزی شود.
طبقه بندی گونه نهنگ آبی
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
زیر راسته نهنگ‌های بدون دندان
- گونه نهنگ آبی
- گونه نهنگ براید
- گونه نهنگ باله پشتی
- گونه نهنگ سای
- گونه نهنگ گوژپشت
External Features: The largest animal ever known to have existed with a body size more than four times greater than Apatosaurus, one of the greatest Dinosaurs that ever known .TL 22-30 m, sometimes reaching 33 m in Antarctica, W 100- 160 tons; a 180-ton has also been reported. The females are larger than Males. There are 260 to 400 pairs of wide black baleen plates in upper jaw that are 50 to 100 cm long. The flippers are long and pointed while dorsal fin is very small. The dorsal fin is placed at the very back of the body and can be seen while the whale is diving. Body is bluish gray with white spots while belly appears to be yellow. There are two blowholes on the head; one for inhalation and the other for exhalation. Exhalation blow can reach as high as 12 meters. 55 to 88 ventral grooves run from the throat parallel to body. The head is broad and U-shaped, when viewed from above and relatively flat when viewed from the side. This species can be confused with the Fin whale Balaenoptera physalus, but it is distinguishable from color pattern, head shape and dorsal fin shape.
Biological Features: Blue whales are usually seen alone or in pairs. They swim fast. Long-distance migrations occur from polar waters, which are feeding areas, to warmer waters for reproduction. Although they do not remain under water for long, Blue whales can stay under water for more than 30 minutes. Main source of food is krill. Breeding takes place in winter and after a gestation period of 11 to 12 months, a 7 to 8 meter and 2.5 to 4 tones calf is born. It has no natural predator and longevity is 80 to 90 years.
Habitat, Distribution and Abundance: It lives in deep water of oceans and seas but they do come close to shore to feed. Some blue whale are resident, others are migratory. Because blue whales live in deep water; therefore presence of this specie in Persian Gulf waters is very scarce. There are some unconfirmed reports in near Qeshm Island coasts. The only stranded was in Kuwait shores in 1963. This species is probably present in Iranian waters in Oman Sea, because it is sighted frequently off the Oman coasts.
Conservation Status: Hunting and global warming are main threats. It is categorizes as “Endangered” (EN) by the IUCN and enlisted in appendix I of CITES. For conservation of this species in Iranian waters, additional information about presence and distribution status are needed.