ساخت آشیانه باید ظرف چندین روز کامل گردد، زیرا در جنس ماده زمان زیادی برای تخمگذاری باقی نمانده است. اغلب گونه جفت پرندگان، گونه‌ها نر و ماده هر دو در ساخت لانه شرکت دارند؛ اما در مواردی مانند خانواده ماکیان و میش مرغیان، نرها هیچ نقشی در لانه سازی ندارند. در گونه‌های معدودی نیز فقط نرها لانه را می‌سازند.
برخی از گونه‌ها لانه خود را برای چند سال حفظ خواهند کرد؛ اما این موضوع منوط بر حفظ امنیت لانه خواهد بود. به طور مثال لک‌لک‌ها و پرستوها لانه سال قبل خود را در صورت بودن امنیت، بازسازی و در همانجا زادآوری مجدد میکنند؛ اما بیش از ۹۰ درصد پرنده‌ها باید هر سال لانه‌های جدید بسازند.
همانطور که گفته شد تنوع بسیار زیادی در ساختار آشیانه، بین گونه‌های مختلف پرندگان دیده میشود. در ادامه تعدادی از این موارد معرفی شده است:
آشیانۀ پرندگان دشت‌زی چاله‌ای کوچک در سطح زمین است که در ساخت آن حداقل مصالح شامل چند تکه چوب و قلوه سنگ به کار می‌رود به نحوی که طعمه‌خواران به دشواری میتوانند آن را بیابند (نظیر کوکرها و شبگردها).
اغلب پرندگان کنارآبزی آشیانۀ خود را در حاشیۀ پیکره‌های آبی و روی زمین می‌سازند (نظیر سلیمها و چوب پا)
پرستوهای دریایی و کاکایی‌ها آشیانۀ خود را به صورت کلنی‌های بزرگ در جزایر شنی و ماسه‌ای بنا میکنند.
دسته‌ای از پرندگان آشیانۀ خود را روی گیاهان بن در آب در حاشیه یا درون پیکره‌های آبی می‌سازند نظیر اردکها، چنگر و سنقر تالابی.
تعدادی از پرندگان آبزی آشیانۀ خود را روی گیاهان شناور در سطح آب بنا میکنند و اغلب این تودۀ شناور را توسط چند رشته از گیاهان به ساقۀ گیاهان بن در آب متصل میکنند تا مانع از جابه‌جایی آشیانه شود (نظیر کشیم تاجدار و برخی از پرستوهای دریایی).
دسته‌ای از پرندگان آشیانۀ خود را در سوراخهای موجود در دیواره@های گلی عمودی و اغلب در حاشیۀ پیکره‌های آبی بنا میکنند (نظیر چلچلۀ رودخانه‌ای، ماهی‌خورکها، سبز قبا و جغد کوچک).
برخی پرندگان آشیانه را در سوراخها و حفره‌های موجود در تپه‌های حاشیۀ پیکره‌های آبی بنا میکنند (نظیر تنجه و آنقوت).
دارکوب‌ها، حفره‌ای در تنۀ درختان حفر میکنند و آشیانۀ خود را درون آن می‌سازند.
j;های موجود در تنۀ درختان استفاده میکنند و خود قادر به ایجاد حفره نیستند (نظیر چرخ ریسک پس سر سفید و سار)
دستۀ بزرگی از پرندگان به ویژه گنجشک‌شکلان آشیانۀ خود را روی شاخه‌ها و ساقه¬های درختان می‌سازند.
معدودی از پرندگان نظیر چرخ‌ریسک پشت بلوطی آشیانۀ خود را در انتهای شاخه‌های آویزان درختان حاشیۀ پیکره‌های آبی و اغلب مشرف به آب می‌سازد.
اغلب پرندگان دشت‌زی در مناطق خشک و نیمه‌خشک آشیانۀ خود را درون بوته‌های پراکنده در این مناطق بنا میکنند (نظیر زاغ بور، سسک جنبان و سنگ‌چشمها).
تعداد زیادی از پرندگان به زندگی در کنار انسان خو گرفته و آشیانۀ خود را در سازه‌های انسانی بنا میکنند. از این راه علاوه بر تأمین آسانتر غذا برای خود و جوجه‌هایشان، از امنیت بیشتری در مقا
بل طعمه‌خواران برخوردار خواهند شد (نظیر برخی قمریها، کبوترها، چلچله‌ها، کلاغها، گنجشکها و حتی پرندۀ درشت جثه‌ای مانند لک‌لک سفید).
تعداد فراوانی از پرندگان مناطق خشک و نیمه خشک نظیر چک‌چک‌ها آشیانۀ خود را در فضای زیر سنگها و یا در شکاف سنگها و صخره‌ها بنا میکنند.
گروهی از پرندگان کوه‌زی نظیر زاغ نوک‌زرد، زاغ نوک‌سرخ و عقاب طلایی آشیانۀ خود را در لبۀ صخره‌ها و پرتگاه‌های کوهستانهای مرتفع بنا میکنند. دسترسی به این دسته از آشیانه‌ها بسیار دشوار و در مواردی غیر ممکن به نظر می‌رسد.
کمرکولی‌های کوچک و بزرگ آشیانۀ قیفی شکل و بسیار محکمی را در دیواره‌های عمودی صخره سنگها بنا میکنند.
عکس مناسب برای هر قسمت