علل مهاجرت

شروع رفتار مهاجرتی در پرندگان می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. دانشمندان معتقدند که پدیده اشتقاق قاره‌ها . پیشروی و عقب‌نشینی یخچال‌ها بر روی کره زمین (از قطب به سمت استوا) از دلایل اصلی آغاز رفتار مهاجرتی در پرندگان بوده است. در اکثر گونه‌های پرندگان، مهاجرت در فصول مختلف به دلیل تغییر طول شب و روز، درجه حرارت و مقدار مواد غذایی، تغییر می‌کند. گاهی اتفاق می‌افتد بعضی از آنها مهاجرت‌هایی خیلی طولانی از قطب شمال به قطب جنوب یا بالعکس انجام می‌دهند. ولی باید در نظر داشت که کیفیت مهاجرت در کلیه پرندگان، تحت عوامل کاملاً مشابه و روشی یکسان انجام می‌گیرد. ناگفته نماندکه مسیر کلیه مهاجرتها یا نقشه مهاجرت پرندگان از شمال به جنوب نخواهد بود.

همچنین بعضی از پرندگان، مانند پرندگان استوایی بدون تأثیر طول روز و شب، مهاجرت نموده و حتی در بعضی از آنها فقط عده معینی مهاجرت می‌کنند و بقیه در محل اصلی خود باقی می‌مانند و گاهی نیز اتفاق افتاده که بعضی از آنها زمانی به طور منظم و زمانی نامنظم مهاجرت می‌کنند. اگر چه یکی از عوامل مهاجرت، تغییراتی است که در فصول مختلف سال ایجاد می‌گردد؛ ولی بدون شک برای شروع و انجام آن باید محرکی موجود باشد. اکثر دانشمندان بر این عقیده‌اند که قبل از شروع مهاجرت پرندگان ،در بدن  آنها چربی فراوانی ذخیره شده و این منبع انرژی لازم برای پروازهای طولانی را در اختیار پرنده قرار می‌دهد.

 

مهاجرت اکثر پرندگان کوچکی که در جنگلها، بوته زارها، مردابها و نیزارها زیست می‌کنند، معمولاً در شب انجام می‌گیرد و در نتیجه، هم از نظر دشمنان خود مانند پرندگان شکاری مخفی می‌مانند و هم در مدت روز فرصت مناسبی برای بدست آوردن مواد غذایی و کسب انرژی خواهند داشت.

درعده‌ای از پرندگان، مانند مرغابیها، غازهای وحشی و بیشتر پرندگان ساحلی، شب و روز در مهاجرت آنها بی‌تأثیر بوده در هر حال به مهاجرت خود ادامه می‌دهند.

بطور کلی علل اصلی مهاجرت را می‌توان چنین تفسیر نمود:

1) بعضی از پرندگان زمانی به مهاجرت می‌پردازند که هوا نامساعد بوده و مواد غذایی کم باشد. ولی گاهی مهاجرت در شرایط کاملاً متفاوت انجام میگیرد.

 2) گاهی تغییرات ناگهانی فصول و خشکسالی و یا بارانهای نابهنگام انگیزه‌ای برای مهاجرت به وجود می¬آورد.

 3) بعضی از محققین علت دیرین شناسی را در مورد مهاجرت عنوان نموده، معتقدند که حداقل در مورد پرندگانی که در نیمکره شمالی می‌زیسته‌اند، دورانهای یخبندان، آنها را ملزم به ترک زادگاه اصلی خود نموده، ولی بعضی از آنها در نتیجه دلبستگی زیادی که به زادگاه خود داشته‌اند، در فصل تابستان که هوا ملایمتر شده باز به زیستگاه خود رجعت نموده‌اند.

 4) عواملی از قبیل طول شب و روز، درجه حرارت هوا، مقدار مواد غذایی و ... نیز اثراتی غیرمستقیم در مهاجرت پرندگان دارند ولی نمیتوان یکی از این عوامل را عامل قطعی و اساسی به حساب آورد.

 5) رقابت بین گونه‌ای یا درون گونه‌ای بر سر غذا، قلمرو، آشیانه و ... از عوامل دیگری است که در به وجود آمدن پدیده مهاجرت در پرندگان مورد بحث بوده است.

 6) مدارکی وجود دارند که ثابت می‌کنند، افزایش طول روز، بخش جلویی غده هیپوفیز در پرندگان را تحریک می‌کند و منجر به آزاد شدن هورمونهای گنادوتروپین از هیپوفیز می‌گردد که در نتیجه باعث تحریک یک سری تغییرات فیزیولوژیک و رفتاری پیچیده می‌شود که می‎توان به رشد غده‌ها و ذخیره چربی، مهاجرت، رفتارهای جفت‌یابی، جفت‌گیری و مراقبت از جوجه‌ها اشاره نمود.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان