نقش و تأثیر پرندگان در آفات و بیماری‌ها

پرندگان همزمان با منافعی که برای انسان دارند مضراتی نیز هستند. بعضی از این پرندگان به خصوص آنهایی که مانند گنجشک‌ها یا بعضی از انواع قمری و زرده‌پره‌ها که در جوار انسان زیست می‌کنند، گاهی جزو آفات کشاورزی محسوب می‌شوند. به عنوان مثال در بعضی از مناطق اطراف ورامین، دزفول یا در اطراف دریاچه ارومیه که جمعیت بعضی از گونه‌های مهاجر، مخصوصاً گنجشک سینه سیاه، گنجشک خانگی و زرده‌پر سرسیاه زیاد است، این گونه‌ها خساراتی به مزارع وارد می‌آورند. کبوتر جنگلی و کبوتر خانگی از دیگر پرندگانی هستند که به علت تغذیه از دانه‌های ذرت و گندم در بعضی مناطق صدماتی به مزارع وارد می‌سازند.

ازدیگر مضرات پرندگان شامل پرندگانی می‌شود که آفت مزارع کشاورزی محسوب می‌شوند، علاوه بر گروه‌های عظیم کبوتران جنگلی، انواع کلاغ‌ها، به خصوص کلاغ سیاه در آسیا و اروپا و انواع طوطی را می‌توان نام برد. کلاغ سیاه عموماً ریشه گیاهان تازه رسته را درآورده و می‌خورد. طوطی‌ها جوانه درختان مخصوصاً درختان میوه را مورد استفاده قرار داده از آنها تغذیه می‌کنند، در نتیجه این دو پرنده خسارات عظیمی به مزارع و درختان وارد می‌آورند. سهره سرسیاه و توکای سیاه نیز به خاطر تغذیه از جوانه درختان از آفات باغ‌های میوه به شمار می‌روند. سهره سرسیاه مخصوصاً در اواخر زمستان آثار بسیار نامطلوبی بر روی درختان میوه دارد. زنبور‌خوارها به دلیل تغذیه از زنبورهای عسل، لطمه زیادی به زنبورداران وارد می‌آورند. جمعیت فوق‌العاده زیاد (در حد میلیون) نوعی پرنده به نام کوولی که در صحرای آفریقا زیست می‌کند، اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا پرنده مذکور در هنگام مهاجرت به صورت دسته‌های عظیمی شبیه گروه‌های ملخ به مزارع حمله‌ور می‌شود. خسارت این پرندگان آنقدر زیاد است که هنگام حمله به مزارع، کشاورزان مزارع را رها کرده و تسلیم می‌شوند. به رغم سمپاشی فراوان بر روی آشیانه‌های این پرنده در فصل تولیدمثل، کشتن جوجه‌ها یا آتش زدن محل‌های تولیدمثل، کاهش چشمگیری در جمعیت این پرنده حاصل نگردیده است. ضمنًا هر جا که این پرنده احساس خطر کند، به مناطق جدید یا جزایر دوردست کوچ کرده به دور از خطرات سمپاشی در سطح وسیعی تولید مثل می‌کند. بعضی از پرندگان ماهیخوار مانند باکلان یا بعضی از گونه‌های کاکایی و گاه لک‌لکها نیز زیان‌های فراوانی به ماه‌سراها وارد می‌کنند. صدف‌خوارها، که در سواحل از محتویات داخل صدفها تغذیه می‌کنند نیز به کارگاه‌هایی که در کنار دریاها صدف پرورش می‌دهند، زیانهایی وارد می‌آورند.

در بعضی از کشورها علاوه بر استفاده از گوشت پرندگان، کثرت جمعیت آنها عامل مهمی برای جلب توریست است. کبوترانی که در اطراف مجسمه ترافالگار (Trafalgar) لندن یا در میدان سنت مارک (St. Marks Square) ونیز دیده میشوند چنین نقشی را ایفا می‌کنند.

با وجود اعتراف به نمونه‌هایی از وارد نمودن خسارت توسط پرندگان به مزارع و باغها، تغذیه تعداد زیادی از آنها به صورت‌های مختلف در زندگی انسان نقش مهمی دارد که فواید پرندگان برای انسان محسوب می‌شود. بعضی از پرندگان دریایی مانند کاکایی نقره‌ای به علت تغذیه از حیوانات، ماهی‌ها و فضولات کنار ساحل کمک بزرگی به پاکسازی سواحل دریاها از آلودگی می‌کند. تعداد زیادی از پرندگان مانند کلاغ‌ها، کورکورها و کرکسها که از زباله‌ها یا حیوانات مرده و مریض تغذیه می‌کنند، نقش بسیار مهمی در پاکسازی طبیعت و مناطق اطراف روستاها و حتی حومه‌های شهری دارند. به علاوه با از بین بردن آلودگیها به خودی خود کمک بزرگی به جلوگیری از شیوع بیماری‌ها می‌کنند. در میان پرندگان، پرندگان شکاری نسبت به آلودگی‌ها حساستر بوده سریع واکنش نشان می‌دهند. تأثیر آلودگیهای صنعتی در اروپا و کاهش جمعیت انواع شاهین و عقاب مثال بارز این امر است.

دریافت مشاوره تخصصی رایگان