گونه خفاش نعل اسبی بزرگ Greater Horseshoe Bat
نام فارسی: خفاش نعل اسبی بزرگ
نام علمی: Rhinolophus ferrumequinum
نام انگلیسی: Greater Horseshoe Bat
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
طول بدن این گونه از خفاش‌های ایران 54 تا 71 میلی‌متر، طول ساعد 51 تا 61 میلی‌متر، طول دم 31 تا 44 میلی‌متر و وزن 13 تا 34 گرم است. بزرگترین خفاش نعل اسبی است. نعل اسب نسبتا باریک است و کل پوزه را نمی‌پوشاند. زین نسبتا کوچک و در وسط فشرده، در پایین عریض و در بالا باریک است. زائده ارتباطی پایین نوک‌تیز و زائده ارتباطی بالا بلند و گرد. نوک نیشتر عموما بلند و کشیده. استخوان سوم کف دست به طور شاخصی کوتاه است. در زیرگونه همنام گوش‌ها و پرده‌ها، خاکستری – قهوه‌ای روشن و افراد نابالغ به طور متمایزی خاکستری‌تر هستند. رنگ بدن زیرگونه R.f.irani که در مناطق خشک‌تر یافت می‌شود روشن‌تر است. در پشت حنایی روشن، بن موها خاکی رنگ‌پریده و نوک آنها تیره‌تر و مایل به حنایی. شکم و سینه خاکی روشن. هنگام رخوت خود را به طور کامل در پرده‌های بال می‌پیچد.
ویژگی‌های زیستی گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
گونه خفاش نعل اسبی بزرگ اوایل شب در ارتفاع پایین (20 سانتی‌متر تا 6 متر) شروع به پرواز می‌کند. پرواز، شبیه پروانه و بدون صدا انجام می‌گیرد. معمولاً به صورت کلنی زندگی می‌کنند. پرواز کند به شیوه بال‌بال‌زنی با قدرت مانور بالا است. در نواحی شمالی ایران زمستان‌خوابی از اوایل مهر آغاز می‌شود در فصل زمستان به طور دسته‌جمعی با رعایت فاصله‌ای که مزاحم هم نباشند، بال‌ها را دور هم می‌پیچانند و به حالت آویزان به خواب زمستانی فرو می‌روند. گاهی اوقات در روزهای گرم زمستان از خواب بیدار می‌شوند و برای تغذیه به بیرون غار می‌آیند. اما در بخش‌های جنوبی گستره پراکندگی‌اش در تمام طول سال فعال است. ساکن است و طولانی‌ترین جابه‌جایی ثبت شده در آن 180 کیلومتر است. هنگام فعالیت شبانه بیش از 5 کیلومتر از خوابگاه دور نمی‌شود.
تغذیه خفاش نعل اسبی بزرگ: از بیدهای درشت‌تر، سوسک‌های خانواده Scarabaiedae و سوسک‌های سرگین‌گردان، بال‌توری‌ها، نازک‌بالان، عنکبوت و ملخ تغذیه می‌کند. طعمه‌هایش را در ارتفاع پایین یا با نشستن در بلندی و انتظار شکار می‌کند.
تولید مثل خفاش نعل اسبی بزرگ: در خفاش‌هایی که خواب زمستانی دارند، جفت‌گیری در پاییز شروع می‌شود و پس از وقفه‌ای که به علت خواب زمستانی به وجود می‌آید تا اوایل بهار ادامه دارد. رهاسازی تخمک در اوایل بهار صورت می‌گیرد و بلافاصله آبستنی شروع می‌شود. پس از 72 روز آبستنی در خرداد و تیر 1 نوزاد به دنیا می‌آورد. نوزاد در موقع تولد کور است و به مدت 3 تا 7 روز به مادر می‌چسبد. چشم‌ها پس از 7 روز باز می‌شود. در 1 ماهگی قادر به پرواز است. نرها در 2 سالگی و ماده‌ها در 3 سالگی بالغ می‌شوند.
طول عمر خفاش نعل اسبی بزرگ: طول عمر آن در طبیعت تا بیش از 30 سال است.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی گونه خفاش نعل اسبی بزرگ در ایران
گونه خفاش نعل اسبی بزرگ در مراتع، درخت‌زارهای خزان‌دار معتدل، بوته‌زارها و درخت‌زارهای مدیترانه‌ای و نیمه‌مدیترانه‌ای خوراک‌جویی می‌کند. گونه‌ای از خفاش‌های غارزی است و خوابگاه‌های تابستانی آن در زیستگاه‌های زیرزمینی طبیعی و مصنوعی گرم مانند غارها و قنات‌ها قرار دارد. در مناطق شمالی گستره پراکندگی‌اش از زیرشیروانی هم استفاده می‌کند. برای زمستان‌خوابی معمولا به غارهای بزرگ می‌رود. فاصله میان خوابگاه‌های تابستانی و زمستانی معمولا 20 تا 30 کیلومتر است. تا ارتفاع 3,500 متر از سطح دریا گزارش شده است. در ایران نسبتا فراوان است و تاکنون از استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، مازندران، گیلان، قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمانشاه، کردستان، لرستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، فارس، کرمان، مرکزی، زنجان و بوشهر گزارش شده است.
پراکنش جهانی گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
بخش وسیعی از اروپا، آسیا و آفریقا
وضعیت حفاظتی گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
اگرچه جمعیت گونه خفاش نعل اسبی بزرگ در برخی مناطق رو به کاهش گذاشته اما در مجموع گستره پراکندگی وسیعی دارد، فراوان است و جمعیت آن در بسیاری از مناطق پایدار است. از این رو در فهرست سرخ IUCN در طبقه کمترین نگرانی (LC) قرار دارد. مهمترین عوامل تهدید عبارتند از قطعه قطعه شدن زیستگاه، تغییر کاربری زیستگاه در جنگل‌های خزان‌پذیر و نواحی کشاورزی، کمبود حشرات ناشی از کاربرد آفت‌کش، مزاحمت انسانی و کاهش تعداد مکان‌های مناسب برای خوابگاه.
طبقه بندی گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
سایر اعضای خانواده خفاش‌ها را بشناسیم
زیر راسته خفاش‌های کوچک
- گونه خفاش نعل اسبی بخارائی
- گونه خفاش نعل اسبی کوهستانی
- گونه خفاش نعل اسبی بزرگ
- گونه خفاش نعل اسبی مدیترانه‌ای
- گونه خفاش نعل اسبی مهلی
- گونه خفاش نعل اسبی کوچک
External Features: HB 54-71 mm, FA 51-61 mm, T 31-44 mm and W 13-34 gr. It is the largest horseshoe bat. The horseshoe is relatively narrow and does not cover the whole muzzle. The relatively small sella is constricted in the middle, widened below and narrowed above. Lower connecting process is pointed and upper connecting process is short and bluntly rounded. The lancet is hastate, its tip generally long and slender. The third metacarpal is characteristically short. In nominate subspecies, ears and membranes light grey-brown, juveniles being distinctly greyer. Subspecies R.f.irani that is found in more arid regions, is decidedly paler in colour; pale fawn above, the hair bases pale drab darkening to pale fawn at the tip. Underparts are pale drab. Wraps itself completely in wing membranes when torpid.
Biological Features: Fluttering flight, with high maneuverability. In northern parts, hibernation apparently begins in late September. In southern parts of the range, they are active all year-round. Sedentary with the longest recorded movement of 180 km. Feeds on larger insects such as moths, dung beetles, cockchafers, lacewings, spiders and grasshoppers. Most nightly activities take place within 5 km of roost. Hunts by aerial hawking at low level or perch feeding in trees. A single young is born in June to July after a gestation period of 72 days. The maximum age recorded in the field is over 30 years.
Habitat, Distribution and Abundance: It forages in pastures, deciduous temperate woodland, Mediterranean and sub-Mediterranean shrubland and woodland. The species will use caves all year and prefers warm natural and artificial underground sites like caves and qanats for summer roost, as well as attics in the northern part of the range. Usually hibernates in large caves. Normally moving less than 20 – 30 km between summer and winter roosts. Can be found up to 3500 m., a.s.l. It is nearly common and has been recorded from Khorasan Razavi, North Khorasan, Mazandaran, Guilan, Qazvin, Ardabil, East Azarbaijan, West Azarbaijan, Kermanshah, Kordestan, Lorestan, Chaharmahal bakhtiari, Esfahan, Fars, Kerman, Markazi, Zanjan and Bushehr provinces.
Conservation Status: Although there have been marked and welldocumented declines in some areas, the species remains widespread, abundant, and apparently stable in other areas, hence listed as “Least Concern” (LC) in IUCN Red List of threatened species. The main threats are fragmentation and isolation of habitats, change of management regime of deciduous forests and agricultural areas, loss of insects due to pesticide use, and disturbance and loss of underground habitats and attics.