سامانه سپهتن چیست؟
سپهتن در واقع از حروف اول عبارت «سامانه پايش هوشمند تردد ناوگان» استخراج شده، سامانه‌ای كه به‌منظور نظارت و كنترل بهينه‌تر ناوگان حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای توسط همراه اول ساخته شده و در اختیار ناجا قرار گرفته است.
کارکرد و اهداف سامانه سپهتن
سپهتن، سامانه پایش و نظارت هوشمند تردد ناوگان حمل و نقل جاده‌ای است که درون خودرو نصب می‌شود و از طریق سیم‌کارت GFM ،GPRS به‌طور مداوم اطلاعات تعریف شده نظیر سرعت، مشخصات گواهينامه راننده، ساعت كاركرد و غيره را به مراكز پليس راهور ارسال می‌كند.
اين سيستم قادر است از طريق شبكه ارتباطی DSRC به محض نزدیک شدن اتوبوس‌های مسافربری بين‌شهری به پاسگاه‌ها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه را مورد بررسی و ارزيابی دقيق قرار دهد. سامانه مرکزی مذکور با سیستم صورت وضعیت و سایر سامانه‌های مورد نیاز تبادل داده می‌کند.
ارتقاء بهره‌وری حمل‌ونقل عمومی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و همچنین افزایش ایمنی و ارتقاء سطح کنترل و پایش لحظه‌ای عملکرد ناوگان، از اهداف اصلی استفاده از طرح سپهتن است.
به‌هرحال آن‌چه بر لزوم طراحی و بهره‌گيری از اين سيستم هوشمند تأكيد دارد، بعد نظارتی آن و ساماندهی اصولی تردد‌های بين‌شهری است، قطعا برای دستيابی به مديريت يکپارچه و كلان در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای وجود اين سيستم از ضروريات است و همراه اول قصد دارد به بهینه‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل کمک کند.
وجود بیش از 440,000 دستگاه خودرو شامل ناوگان‌های فعال مسافری و باری جاده‌ای، وجود بیش از 600,000 نفر راننده حرفه‌ای فعال در این حوزه و همچنین جابه‌جایی سالانه 500,000,000 تن کالا و 300,000,000 نفر مسافر از دلایل ديگر استفاده از اين سيستم هوشمند است.
هرچند هرگونه كنترل و حركت در مسيرهای نظارتی و قانونی می‌تواند در ظاهر برای عده‌ای قليل ايجاد محدوديت و نارضايتی كند اما اثرات و سود بلندمدت طرح‌هايی اين‌چنينی می‌تواند همه را منتفع سازد.
سپهتن می‌تواند با تشخيص كاركردهای واقعی رانندگان تلاشگر و زحمتكش، بستری برای شناسايی اين عزيزان فراهم آورد. اين سيستم می‌تواند با كنترل سرعت تردد‌های بين‌شهری، خطرات ناشی از تصادفات و سوانح را به شكل گسترده‌ای كاهش داده و نهايتا سلامتی و ايمنی خود رانندگان را تضمين کند.
اين سيستم حتی قادر است در خصوص مواردی نظير نداشتن بيمه، معاينه فنی و همچنين جلوگيری از قاچاق سوخت به مجريان قانون یاری برساند. سپهتن در حقيقت ابزاری است كه كنترل و نظارت پليس راهور را دوچندان و تلاش آنان را در برقراری امنيت، آسايش و ايمنی جاده‌های كشور تسهيل می‌كند.
البته بركسی پوشيده نيست كه انجام اين قبيل پروژه‌های عظيم و ملی ممكن است در بدو امر مشكلات جزیی را نیز برای تعداد محدودی از راننده‌ها به‌وجود بیاورد كه آن‌هم به تدريج قابل رفع است.
رانندگان حرفه‌ای بايد به اين نكته واقف باشند كه در نهايت سود اصلی طرح‌های اين‌چنينی كه در بستر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات رقم می‌خورد می‌تواند به نفع خود آنان تمام شود.
سامانه سپهتن چگونه کار می‌کند؟
در ابتدای روشن کردن خودرو راننده ملزم به قرار دادن گواهینامه خود در دستگاه مربوطه است. این سیستم با قابلیت ارتباط با دیتابیس اصلی پلیس راه (به‌صورت آنلاین) می‌تواند مجاز بودن رانندگی این شخص را به سیستم گزارش دهد و در صورت عدم مجوز، هشدارهای صوتی مناسب به راننده داده خواهد شد و او را از رانندگی منع خواهد کرد.
هر راننده مجاز به رانندگی 9 ساعت در شبانه‌روز بوده و به ازای رانندگی مداوم 4 ساعته ملزم به استراحت 10 دقیقه‌ای است. این سیستم قابلیت محاسبه ساعت رانندگی به‌صورت دقیق را داراست و به محض عدم رعایت ساعت مجاز و یا عدم استراحت بین رانندگی پیغام‌های مناسب صوتی را جهت آگاه‌سازی راننده اعلام می‌کند.
در صورت تجاوز راننده از سرعت مجاز، هشدارهای لازم به راننده داده خواهد شد و در صورت عدم تصحیح سرعت توسط راننده، راننده در ایستگاه پلیس بعدی مورد بازخواست و اعمال قانون قرار خواهد گرفت.
همچنین در دستگاه یک دوربین قرار گرفته شده و در موارد مشخصی می‌تواند عکس راننده را به سرور اصلی انتقال دهد که با این کار می‌توان تطابق راننده با گواهینامه، همچنین وضعیت ظاهری راننده مانند صحبت کردن با موبایل یا عدم بستن کمربند ایمنی و… را به‌صورت تصویری بررسی کرده و درصورت تخطی اعمال قانون انجام شود.
ماژول DSRC که به محض وارد شدن به محوطه پاسگاه، مرکز پلیس را از حضور خودرو مطلع می‌سازد و در صورت وجود هرگونه خطای خطرناک، پلیس می‌تواند اقدام به متوقف کردن خودرو در ایستگاه کند.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان