گونه سمندر تاجدار جنوبی
نام فارسی: سمندر تاجدار جنوبی
نام علمی: Triturus karelini
نام انگلیسی: Southern Crested Newt
این زیرگونه از زیرگونه تیپ به وسیله سر بزرگتر، پوزه عریض‌تر، بدن کوتاه‌تر و شکل قرارگیری دندان‌های کامی که ردیف‌های آن، در قسمت خلفی نسبت به یکدیگر واگرایی پیدا میکنند، مشخص می‌شود. تاج پشتی جنس نر کوتاه‌تر و ارتفاع آن تقریباً در تمام طول یکسان و از باله پشتی دم جدا نیست. پوست چرم مانند و دارای دانه‌های تقریباً صاف. اندام تکامل یافته، اندازه اندام جلویی در نرها 69 تا 82 درصد و در ماده‌ها 67 تا 72 درصد اندازه بدن، ماده‌ها دارای یک نوار مهره‌ای قهوه‌ای.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری
در گذشته یک زیرگونه از گونه سمندر تاجدار جنوبی در ایران شناسایی شده است. مطالعات اخیر روی تاکسونومی این زیرگونه نشان داده است که این زیر گونه، دو گونه مجزا و مشابه را شامل می‌شود که به نام‌های علمی cristatus Triturus و Triturus karelinii شناخته می‌شوند. با توجه به این که مطالعات چندانی روی گونه‌های ایرانی این جنس صورت نگرفته برخی منابع یکی از دو گونه و برخی دیگر هر دو را در زمره گونه‌های ایرانی قلمداد میکنند. از نکات جالب توجه در این سمندرها وجود تاج پشتی در نرها در فصل تولیدمثل است فاقد کمان پیشانی –گونه‌ای (Fronto-malarch) و پوست دارای برآمدگی (توبرکل) است. پوست چرم مانند و دارای دانه‌های تقریباً صاف است. رنگ بدن در سطح پشتی سیاه و یا قهوه‌ای تیره و شکم نارنجی با نقاط تیره؛ دارای نوار سفید مایل به آبی در طرفین دم نرها در طول دوره تولیدمثلی، ماده‌ها اغلب دارای خط زرد نازک در طول پشت بدن هستند. گونه دوم Triturus karelinii نیز بسیار شبیه به این گونه بوده ولی دارای بدن درازتر و قوی‌تر است.
ویژگی‌های زیستی
زمستان خوابی معمولاً در زیر ساقه‌ها و زیر برگ‌های افتاده صورت می‌گیرد، به ندرت در زیر گل و لای به خواب زمستانی فرو میرود. در حدود فروردین ماه از خواب زمستانی بیرون می‌آید، در کوهستان‌ها تا 2,134 متری یافت می‌شود. از کرمهای خاکی، مگس‌ها، لاروها و دیگر بی‌مهرگان تغذیه می‌کند. مواردی از همنوع‌خواری نیز در این‌ها گزارش شده است. تخم‌ریزی حدود اردیبهشت ماه صورت می‌گیرد و نظیر سایر سمندرها (Newts) جانور نر، اسپرم را در کپسول‌های مخروطی (اسپرماتوفور) به خارج هدایت می‌کند و این کپسول‌ها به وسیله لبه‌های بالوعه (کلوآک) ماده گرفته می‌شوند. تخم‌ها تک‌تک و یا به صورت زنجیره‌ایی کوتاه هستند که با یکدیگر اتصال سستی دارند. لاروها در سیزدهمین روز از تخم خارج می‌شوند. لاروهای نئوتینیک با طول کلی 75 میلیمتر مشاهده شده‌اند و دگردیسی بعد از حدود 3 ماه شروع می‌گردد. بعد از تخم‌ریزی، افراد بالغ آب را ترک میکنند.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی
سمندر تاجدار جنوبی در قسمت‌هایی از استان آذربایجان غربی و شرقی و ساحل جنوبی دریای خزر، مازندران، در استخرهای عمیق پرعلف، که معمولاً در داخل جنگل‌های برگ‌ریز، در خاک‌های رسی، مناطق تپه‌ای یا نواحی کوهستانی قرارگرفته‌اند. هر دو گونه مذکور نیز بسیار به آلودگی آب زیستگاه خود حساس بوده و در جویبارهای کم عمق، با رشد گیاهی وسیع نمی‌توانند زیست نمایند.
پراکنش جهانی سمندر تاجدار
آذربایجان، ایران، اوکراین، بلغارستان، ترکیه، روسیه، صربستان، گرجستان، مقدونیه، یونان.
وضعیت حفاظتی گونه
وضعیت آن در لیست قرمز IUCN در کمترین نگرانی (LC) قرار دارد ولی جمعیت آن رو به کاهش است. از نظر قوانین ملی سمندر تاجدار جنوبی جزو گونه‌های غیرحمایت شده است.
طبقه بندی گونه
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
راسته دوزیستان دم‌دار
Morphological characters: In the past, one sub-species has been identified under this species. Recenttaxonomic studies showed that they are two different species,Trituruscristatusand Trituruskarelinii. Some references introduce one of this species or both of them as Iranian species. The interesting point in this species is having a dorsal crest in males during the reproduction season. They do not have forehead-chin’s arc and the skin has tubercle. The skin is leather-like with smooth spots. The dorsal body colour and the ventral part is orange with dark spots, with whitebluish bands laterally on the mail’s tail during the reproduction season. Females mostly have a narrow yellow band along their dorsal part. The second species, T.karelinii, is also similar to this species but it has a narrower and stronger body.
Biological characters: Hibernation usually is observed under leaves and stems of trees, and they have rarely hibernation under muds. They wake up from their hibernation in late March and they are found in mountains up to 2134m. They feed on earthworms, flies, larvae, and other invertebrates. Cannibalism is also reported in this species. Spawning is observed in April and like other salamanders male releases the sperms into the cone-shape capsules (spermatophore) then into the water, where these capsules will be received by the margins of cloaca in females. Eggs are granular and they are like short chains which are connected to eachother. Larvae leave the egg after 13 days. Neutonic larvae are about 75 mm and metamorphosis appears after three months. After spawning, mature salamander leave the water.
Distribution and habitat: They are distributed in parts of western and eastern Azerbaijan and southern coast of the Caspian Sea and Mazandaran. They live in deep vegetated pools of the forests where the soil is mostly made of clay in mountainous places. Both species are so sensitive to the water pollution and they cannot live in shallow streams where vegetation is massive.
Conservation status: They are in the red list at IUCN as least concern (LC)but their populations are going down and they are not protected.