گونه سمندر کوهستانی لرستان
نام فارسی: سمندر نارنجی قمصری یا سمندر (کوهستانی) لرستان
نام علمی: Neurergus kaiseri
نام انگلیسی: Lorestan Newt
یک نوار عریض پشتی زرد کم و بیش موجی شکل که از اتصال لکه‌های مدور بوجود آمده است، مشخصه اصلی این گونه است. بخش پشتی کناری سیاه، پهلوها زرد و این رنگ کم و بیش به وسیله خطوط سیاه قطع می‌شود. دارای لکه‌های زرد مدور در دو طرف دم. بین چشم‌ها یک لکه زرد که به طرف پوزه باریک می‌شود. پشت سر هر چشم یک لکه زرد که تا آرواره بالا کشیده می‌شود، تنه کمی تخت.
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری سمندر نارنجی قمصری
سمندر لرستان یکی از گونه‌هایی است که بومی بوده و بسیار زیبا است. این گونه متوسط 15 سانتی‌متر و یا کمتر طول دارد و با دو جنس دیگر Neurergus موجود در ایران از لحاظ مشخصات ظاهری بسیار متفاوت و در بین خانواده Neurergus دارای کوچکترین اندازه است. ناحیه شکمی آن نارنجی رنگ بوده و ناحیه پشتی آن دارای لکه‌های به هم پیوسته مشکی و یک خط مهره‌ای نارنجی در میان یک نوار سفید رنگ است. روی سر بین دو چشم، لکه سفید رنگی وجود دارد که به سمت پایین کشیده شده است. تنه، کمی تخت است و از مشخصه‌های آنها آبشش‌های بزرگ است.
ویژگی‌های زیستی سمندر لرستان
جالب توجه است که سمندرهایی مثل سمند لرستانی اگرچه در آب‌های سرد زیست می‌کنند، اما نسبت به گرما نیز مقاومت بیشتری نسبت به گونه‌های سمندر جویباری و سمندر غارزی گرگانی داشته و برای مدت چند ماه و حتی یک سال هم در آکواریوم می‌تواند زیست نماید. اما به دلیل این که این جانوران نیاز به خروج از آب داشته و آب‌های سرد را می‌پسندند دچار مشکلات فروانی شده و در نهایت این گونه‌های بسیار ارزشمند می‌میرند. این سمندر در آب‌های راکد نظیر جویبارهای فصلی و تالاب‌ها، جایی که دارای شرایط محیطی پایدار باشد ساکن است و تا زمانی که آب به جریان نیافتد و برانگیخته نشده است همان جا می‌ماند. در نتیجه دوره تولید مثلی و دوره رشدی لاروی این سمندر به طور ویژه‌ای نسبت به سایر گونه‌های سمندری که در جویبارها زیست می‌نمایند، کوتاه‌تر است. یکی از عوامل موثر بر جمعیت سمندر نارنجی قمصری وجود حداقل یک گونه ماهی Cyprinid است که تخم‌ها و لاروهای این گونه را صید می‌کند و این ماهی در آبشار تله زنگ جایی که سمندر نارنجی قمصری دیده شده است، وجود دارد.
زیستگاه سمندر لرستان، پراکندگی و فراوانی
کوه‌های جنوبی زاگرس لرستان در 11 کیلومتری شمال شهبازان، 70 کیلومتری شمال شرقی دزفول، لرستان. این گونه انواع مختلفی از زیستگاه‌های زمینی را انتخاب می‌کند، که شامل درختزارهای باز پسته و بلوط می‌شود، این درختزارها در انواع متفاوتی از خاک رشد می‌کنند، از آن جمله می‌توان به خاک‌های رس دره‌ها و یا خاک‌های شن و ماسه‌ای سراشیبی دره‌ها اشاره کرد. تحقیقات و بررسی‌هایی که در سال‌های اخیر انجام گرفته، نشان می‌دهند که پراکنش گونه سمدر کوهستانی لرستان علاوه بر استان لرستان، در زیستگاه‌های مختلفی در استان خوزستان نیز وجود دارد که جزئیات آن نیازمند مطالعات بیشتر است.
پراکنش جهانی سمندر کوهستانی لرستان
گونه سمندر لرستان تنها در ایران پراکندگی دارد و گونه‌ی اندمیک ایران است.
وضعیت حفاظتی
متأسفانه با توجه به صید بی‌رویه این گونه، جمعیت آن به شدت کاهش یافته است به گونه‌ای که در فهرست سرخ IUCN به عنوان گونه‌ای بحرانی (CR) قرار گرفته است. سمندر لرستانی در ضمیمه شماره یک سایتیس قرار دارد و از نظر قوانین ملی جزو گونه‌های غیرحمایت شده است.
طبقه بندی گونه سمندر لرستان
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
خانواده سمندرها
- گونه سمندر تاجدار جنوبی
- گونه سمندر آتشین
- گونه سمندر آذربایجان
- گونه سمندر کردستان
- گونه سمندر لرستان
Morphological characters: This is an endemic and beautiful species. This species is about 15 cm or less in length and it is quite different in morphology compared to the other two species of Genus Neurergus in Iran. It has the smallest size in the Family. The ventral part is orange in colour and the dorsal part has continuous dark spots with an orange spine line within a white line. There is a white spot between tow eyes on the head which is downward. They have a flat body and having big gills is an important character in this species.
Biological characters: They tolerate warm temperatures more than Gorgan salamander and Persian mountain salamander; however, Lorestan Newt lives in the cold water. They can live for several months or even a year in an aquarium. But as this species needs to leave the water and prefer the cold waters, they find some problems and these valuable species will die finally. This salamander lives in the static seasonal streams and ponds where the water currents are rather stable. They live in the static environments and thus their reproduction and growth is shorter than other species which lives in the streams. There is only one species of cyprinid fish in Tal-e Zang where this species live which feed on the salamander’s egg and larva. This fish thus can control the salamander population.
Distribution and habitat: They live in the southern Zagros Mountains in 11 km north Shahbazan, 70 km North-East Dezful in Lorestan. This species select different terrestrial habitats including pistachio and oak orchids which grow in different types of soil such as silt and sandclay hills.
Conservation status: This species is overharvesting and its population went down dramatically. They listed as at critically endangered (CR) in IUCN. This species listed as the first rank in the appendix in cities and it is known as an unprotected species regarding the national rules.