گونه شغال Canis aureus
نام فارسی: شغال
نام علمی: Canis aureus
نام انگلیسی: Golden Jackal
نام‌های محلی: (بلوچی: تولَک) (ترکی و ترکمنی: چاقال) (کردی: چَغَل) (کرمانی: توره) (لری: چَغَل) (مازندرانی: شال)
دریافت مشاوره تخصصی رایگان
ویژگی‌های ظاهری گونه شغال
طول سر و بدن 75 تا 105 سانتی‌متر، طول دم 20 تا 26 سانتی‌متر، ارتفاع بدن 40 تا 50 سانتی‌متر و وزن 7 الی 15 کیلوگرم است. نر و ماده همشکل هستند. جثه متوسط و اندکی بزرگ‌تر از روباه معمولی است. پوزه‌ای باریک و گوش‌هایی بلند دارد. دم کوتاه، پرمو و معمولا سر آن سیاه است. رنگ پشت بدن و دم خاکستری مایل به قهوه‌ای با رگه‌های سیاه، پهلوها گندمگون و زیر بدن نخودی و سفید است. اطراف لب‌ها، چانه و گلو سفید است. مانند سایر سگ‌سانان پستانداری پنجه‌رو است. دارای 5 انگشت در پاهای جلو است که اولین انگشت داخلی بالاتر از بقیه قرار دارد. پاهای عقب 4 انگشت دارد.
ویژگی‌های زیستی گونه شغال
شغال به صورت انفرادی، جفت و گاهی گروهی زندگی می‌کند و پس از تاریک شدن هوا به صورت گروهی زوزه می‌کشند که صدایی شبیه جیغ‌زدن انسان ایجاد می‌کند. شغال‌هایی که در اطراف مناطق مسکونی زندگی می‌کنند عموماً شب‌گردند ولی در سایر مناطق ممکن است در طول روز نیز مشاهده شوند. معمولاً لانه مشخصی ندارند، گودال‌ها، سوراخ‌های طبیعی، شکاف سنگ‌ها و لانه متروکه سایر جانوران را برای ایجاد لانه و تولد نوزادان انتخاب می‌کند.
تغذیه شغال: شغال حیوان کم توقعی است و غذای خود را از منابع مختلفی تأمین می‌کند. همه چیزخوار است و اغلب اوقات از لاشه حیوانات، باقی‌مانده غذای طعمه‌خواران و زباله تغذیه می‌کند. گاهی هم پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان، و حشرات را شکار می‌کند، در مواقع کمیابی این منابع غذایی، کاملاً گیاه‌خوار می‌شود و از میوه تغذیه می‌کند. معمولاً شغال به حیوانات پیر و ناتوان و نیز نوزادان آنها حمله‌ور شده و با گاز گرفتن گردن یا گلو، آنها را از پای در می‌آورد.
تولید مثل شغال: جفت‌گیری در زمستان صورت می‌گیرد. در موقع جفت‌گیری نر و ماده بین 15 تا 20 دقیقه به هم قفل شده و قادر به جدایی از یکدیگر نیستند. دوره بارداری 63 روز به طول می‌انجامد و 3 الی 6 و گاهی تا 10 نوزاد با وزن تقریبی 200 الی 250 گرم به دنیا می‌آورد. نوزادان با چشم‌های بسته و موهای نرم به رنگ خاکستری تیره متولد می‌شوند. پس از 10 روز چشم‌های خود را باز کرده و تا 8 هفته از شیر مادر تغذیه می‌کنند سپس تغذیه با گوشت نیمه‌هضم شده‌ای که توسط والدین برگردانده و در اختیار آنها گذاشته می‌شود، صورت می‌گیرد. از 2 ماهگی به بعد همراه والدین به شکار می‌روند. در 6 ماهگی مستقل می‌شوند و در 21 ماهگی بالغ می‌شوند.
طول عمر شغال: دشمن طبیعی شغال، گرگ و پلنگ است. در اسارت طول عمرشان 12 تا 16 سال است.
آثار و نمایه‌های شغال
ردپای شغال: ردپای شغال از لحاظ شکل کلی اندازه حد واسط اثر پای روباه و گرگ به شمار می‌رود. طول اثر دستان 5.3 و عرض آن 3.8 سانتی‌متر و طول اثر پای آن 5.5 و عرض آن 3.5 سانتی‌متر است.
لانه شغال: شغال ماده معمولا در داخل لانه‌ای که با کمک شغال نر حفر کرده زایمان می‌کند. همچنین شغال از لانه‌های متروکه روباه و یا رودک نیز استفاده می‌کند. لانه آنها در میان درختچه‌های قطور و یا در سوراخ‌هایی که در سطوح شیب‌دار و یا مسطح ایجاد شده قرار دارد. لانه دارای ساختاری ساده با یک دهانه ورودی است. طول آن به 2 متر می‌رسد و محل اقامت آنها معمولاً در عمق 1 تا 1.4 متری لانه قرار دارد.
زیستگاه، پراکندگی و فراوانی شغال در ایران
در اکثر زیستگاه‌های ایران، از جنگل‌های حرا تا مناطق کوهستانی، بیابانی، جنگل‌های هیرکانی و نزدیک مناطق مسکونی یافت می‌شود. به جز باتلاق‌ها و ریگ‌زارهای مناطق بیابانی در اکثر مناطق ایران پراکندگی دارد. یکی از فراوان‌ترین گوشتخواران ایران است و در اطراف روستاها و حاشیه شهرها، فراوانتر از سایر مناطق است.
پراکنش جهانی شغال
پراکندگی شغال در دنیا در اروپا، آسیا و آفریقا است.
وضعیت حفاظتی شغال
شغال در گروه کمترین نگرانی (LC) فهرست سرخ IUCN قرار دارد. به دلیل نزدیکی به مناطق مسکونی به ویژه روستاها، تعدادی از آنها توسط انسان کشته می‌شوند. تعداد زیادی نیز بر اثر برخورد با خودروها می‌میرند. اما به علت تطابق این حیوان با شرایط گوناگون محیط، قدرت استتار خوب، و استفاده از منابع غذایی متفاوت، از جمعیت خوبی برخوردارند و در حال حاضر خطری نسل آنها را تهدید نمی‌کند.
طبقه بندی گونه شغال
سایر اعضای این خانواده را بشناسیم
- گونه گرگ
- گونه شغال
- گونه روباه معمولی
- گونه شاه روباه
- گونه روباه شنی
- گونه روباه ترکمنی
External Features: HB 75-105 cm, T 20-26 cm, SH 40-50 cm, and W 7-15 kg. Males and females are similar. The jackal with a medium-sized body is larger than the Common fox. It has a narrow muzzle and big ears. The bushy tail is short and usually has a dark tip. The color of the tail and dorsal is brownishgray with black stripes, flanks are tawny and ventral is buff and white. The areas around the lips, cheeks and throat are white. Like other canids, it is digitigrades with 5 toes on the forefeet with the first inner finger being above the others and 4 toes on the hind feet.
Biological Features: The jackal is social; after sunset they howl together with a distinctive high-pitched, yapping call that resembles the scream of a child. It is largely nocturnal but is also observed during the day. It is an omnivore, eating small mammals, insects, carrion, vegetative materials and garbage. Mating takes place in winter and after a gestation period of 63 days 3 to 6, sometimes 10, pups are born, weighing 200 to 250 gr. Young are born with closed eyes and soft dark gray fur. Eyes open after 10 days and pups are suckled by their mother for 8 weeks. The jackal becomes adult at the age of 21 month. Its natural enemies are wolves and leopards. Longevity in captivity is 12 to 16 years.
Habitat, Distribution and Abundance: The jackal lives in most habitats from mangrove forest to mountainous, forested and desert areas and can be found close to human inhabitations. It is distributed in most areas of Iran except playas and sandy areas. One of the most abundant carnivores of Iran and particularly abundant around villages and cities.
Conservation Status: The Jackal is categorized as “Least Concern” (LC) by the IUCN. Many jackals are killed by human due to their close association with human settlements. Large numbers are also killed on